صعود و رکود علم و فرهنگ در تمدن اسلامی
| صعود و رکود علم و فرهنگ در تمدن اسلامی | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | کسایی، نورالله (نویسنده) |
| ناشر | نشر ری را |
| مکان نشر | تهران |
| سال نشر | ۱۳۹۶ش |
| کد کنگره | |
صعود و رکود علم و فرهنگ در تمدن اسلامی تألیف نورالله کسایی؛ نوشتار حاضر با هدف تبیین فراز و نشیب عامل و معلول‌های جغرافیایی - انسانی که می‌تواند گره‌های کور بازدارنده و یا عوامل رشد و گسترش را در هر برهه از زمان مشخص نماید و نیز سرعت و گسترش رو به رشد آموزش و پژوهش را که از جهش گسترده‌ای در حوزه آموزش عالی برخوردار بوده است، ضمن نقد و بررسی عوامل و پارامترهای گذشته و حال که در پویایی تاریخ در مهد تمدن این مرز و بوم موثر بوده‌اند را در قالب جمع آوری برخی سخنرانی‌های استاد فرهیخته تاریخ - دکتر نورالله کسائی - تبیین نماید.
ساختار
کتاب در چهارده فصل به نگارش درآمده است.
فصل اول: صعود و رکود علم و فرهنگ در تمدن اسلامی
فصل دوم: دانش آموزی سعدی در بغداد و نظامیه بغداد
فصل سوم: دانش و آموزش در عصر پیامبر اسلام(ص)
فصل چهارم: «دانشگاه، جامعه و چشم‌اندازهای نو» تاریخچه آموزش عالی و فراز و نشیبهای آن در ایران
فصل پنجم: کتاب در عصر زرین فرهنگ اسلامی گفتگو با دکتر نورالله کسایی «استاد گروه تاریخ و تمدن دانشگاه تهران»
فصل ششم: سرگذشت آموزش‌ها و نهادهای آموزشی فلسفی (در ایران و اسلام) دکتر نورالله کسائی دانشگاه تهران، گروه تاریخ و تمدن ملل اسلامی دانشکده الهیات و معارف اسلامی
فصل هفتم: عواملی که در گذشته مانع پیشرفت فرهنگ و تمدن اسلامی شد
فصل هشتم: پیشینه‌ی مشارکت ایرانیان در ایجاد و اداره‌ی نهادهای آموزشی
فصل نهم: سیره‌ی سامانیان در بزرگداشت دانشمندان
فصل دهم: آموزش‌های و نهادهای آموزشی در روزگار فردوسی
فصل یازدهم: وقف در خدمت نهادهای علمی - آموزشی دکتر نورالله کسائی
فصل دوازدهم: عوامل مؤثر در سراشیبی فرهنگ و تمدن اسلامی
فصل سیزدهم: از نظامیه تا مستنصریه دکتر نورالله کسائی «تحقیق در آموزش‌ها و آموزشگاه‌های قرن پنجم تا هفتم هجری»
فصل چهاردهم: امنیت فکری و استقلال ملی، دو عامل موثر در پیشرفت و گسترش دانش ها
گزارش کتاب
دانش در نهاد آموزش و پرورش نه تنها نقش اساسی داشته، بلکه از زمان‌های اولیه جزء لاینفک فرهنگ، تمدن، اندیشه و رفتار یک جامعه بوده است، به گونه‌ای که در هر برهه از زمان از آفت‌های فکری در افت و خیزهای شرایط و خودکامگی حاکمیت و تهاجم فضای فکری، اجتماعی، سیاسی در امان نبوده است. اگرچه حضور انسان‌های آزاد، با اراده، اندیشمند و دلسوز، این محرومیت و آفت‌ها را از بطن جامعه که با فراز و نشیب هایی در ترسیم مرزهای جغرافیایی رو به رو بوده، به سلامت کنترل و حذف نموده است به گونه‌ای که کارنامه 14 قرن تاریخ علوم و معارف اسلامی این مرز و بوم را بدون اغراق و بدون هیچ تعصب در شکوفایی و گستردگی دامنه دانش و اندیشه بر اساس عقل و خرد و خردگرایی حفظ کرده و نشان داده است. بسیاری از ایرانیان با دانش و درایت خاص خود به گونه‌ای عمل کرده‌اند که تاریخ آن را به ثبت رسانده، همچنان که در قرون چهارم و پنجم شاهد ثبت اوج رونق کتاب که نقش وزین و گسترده‌ای در فعالیت‌های علمی داشته، بوده ایم یا در بازه قرن پنجم تا هفتم، شاهد دوره درخشان فرهنگ و تمدن اسلامی در زمینه تأسیس مدرسه، مراکز آموزش از خانه تا دانشگاه، مسجد و مدرسه در جهان اسلام، به شکلی که این مرز و بوم مهد تمدن، تربیت و ظهور دانشمندان بزرگ و شاعرانی نامی بوده است. اگرچه بر کسی پوشیده نیست که دانش، مرز نمی شناسد، اما دارندگان یا جویندگان دانش، امروزه گاهی به نحو دردناکی با مرزها روبه رو هستند، لذا از این رهگذر بر آن شدیم که فراز و نشیب عامل و معلول‌های جغرافیایی - انسانی را که بتواند گره‌های کور بازدارنده و یا عوامل رشد و گسترش را در هر برهه از زمان مشخص نماید و بتواند سرعت و گسترش روبه رشد آموزش و پژوهش را که از جهش گسترده‌ای در حوزه آموزش عالی برخورداز بوده است، ضمن نقد و بررسی عوامل و پارامترهای گذشته و حال که در پویایی تاریخ در مهد تمدن این مرز و بوم مؤثر بوده‌اند را در جمع آوری بعضی سخنرانی‌های استاد فرهیخته تاریخ - دکتر کسائی - به جست و جو بنشینیم.[۱]
پانويس
منابع مقاله
کتابخانه تخصصی تاریخ اسلام و ایران