شفیع، محمد
| نام | شفیع، محمد |
|---|---|
| نامهای دیگر | |
| نام پدر | |
| متولد | 6 آگوست 1883م |
| محل تولد | قصبه کسور در استان پنجاب |
| رحلت | 14 مارس 1963م |
| اساتید | |
| برخی آثار | مطلع سعدین و مجمع بحرین
تتمه صوان الحکمة |
| کد مؤلف | AUTHORCODE18924AUTHORCODE |
مولوی محمد شفیع (1883–1963م)، از اساتید زبان‌شناسی و ایران‌شناسی پاکستانی و مسلط بر زبانهای فارسی و عربی بود.
ولادت
پرفسور مولوی محمد شفیع در 6 آگوست 1883م در قصبه کسور در استان پنجاب متولد شد.
تحصیلات
تحصیلاتش را در همانجا گذراند و در سال 1905 وی کارشناسی خود را در رشته ادبیات انگلیسی از دانشگاه پنجاب به پایان رساند و سپس کارشناسی ارشد خود را در رشته ادبیات عرب به پایان رساند.
در سال 1906، وی در گروه آموزش به عنوان استاد دوم در مدرسه عادی، لاهور و بعداً به عنوان بازرس مدارس کار کرد.
مولوی محمد شفیع در سال 1915 با بورسیه دولت هند برای تحصیلات عالیه به انگلستان رفت و تا سال 1918 در دانشگاه کمبریج تحصیل کرد. وی پس از گذراندن دوره کارشناسی از آنجا، به تحقیق در زمینه زبان عربی ادامه داد و سپس از آنجا کارشناسی ارشد را گذراند و در همین حال، در سال 1918، فرصت تدریس زبان و ادبیات اردو را در آنجا یافت.
وی به لاهور بازگشت و در فوریه 1919 به عنوان استاد زبان عربی در دانشگاه پنجاب منصوب شد و در اینجا به تدریس در بخش زبانهای عربی و فارسی ادامه داد. محمد شفیع به عنوان مدیر موقت به جای وی منصوب شد. پروفسور محمد شفیع از سال 1921 معاون اصلی شد و پس از مرگ آقای AC Wolner در 22 ژانویه 1936 وی مدیر کالج شرقی دانشگاه پنجاب شد. در 30 سپتامبر 1942، مولوی محمد شفیع به عنوان استاد عربی و مدیر کالج استعفا داد. از طرف دولت در سال 1942 به وی لقب خان بهادر داده شد.
پروژه دائرةالمعارف اردو اسلام که با تلاش و کوشش دکتر سید عبدالله اجرا شد. وی پس از فارغ التحصیلی از دانشگاه، نظارت بر ترجمه دائرةالمعارف به زبان اردو را آغاز کرد. دائرةالمعارف اردو از اسلام: این بخش در سال 1950 برای ترجمه چهار جلد از دائرةالمعارف لیدن تأسیس شد. کار ترجمه تا سال 1960 به پایان رسید.
پس از بازنشستگی، وی همچنین به عنوان مدرس موقت (نیمه وقت) در گروه کالج شرقی اردو کار کرد و همچنین در زمان‌های مختلف تا سال 1961م به عنوان رئیس دانشکده کار کرد.
تخصص‌ها
استاد دکتر مولوی محمد شفیع، در زبانهای فارسی و عربی متبحر بود و در ایران‌شناسی و علوم اسلامی در مرتبه والایی قرار داشت. استاد بدیع‌الزمان فروزانفر در قصیده‌ای وی را ستوده که مطلعش این است:
| دهر و دوران کم آورد فرزند | چون محمد شفیع دانشمند |
استاد دکتر شفیع در 1954م، ریاست اولین هیئت عالی‌رتبه فرهنگی پاکستان را - که از ایران دیدن کرد - به‌عهده داشت که به عضویت و شامل 14 تن از استادان برجسته ایران‌شناسی و ادب فارسی وقت از دانشگاه‌های پنجاب، سند، کراچی، پیشاور و داکا بوده است[۱].
وفات
سرانجام این اندیشمند بزرگ پاکستانی در نیمه شب 18 شوال 1372ق، برابر با 14 مارس 1963م در لاهور درگذشت.
آثار
- تصحیح مثنوی وامق و عذرای عنصری بلخی؛
- تتمه صوان الحكمة از علی بن زید بیهقی: ترجمه فارسی موسوم به درة الأخبار (تدوین و تحشیه)؛
- مطلع السعدين عبدالرزاق سمرقندی (تدوین و تحشیه با معانی و فرهنگ)؛
- مکاتبات رشیدی، از رشیدالدین فضل‌الله همدانی (متن فارسی با تعلیقات مشروح)؛
- تذکره میخانه، از ملا عبدالنبی فخرالزمانی قزوینی (متن با تعلیقات مشروح)[۲].
پانویس
منابع مقاله
- پایگاه اینترنتی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، زبان و ادبیات فارسی در پاکستان طی قرن بیستم میلادی
- روزنامه پاکستان