شروح سوانح (سه شرح بر سوانح احمد غزالی عارف متوفای 520 ه)
| شروح سوانح (سه شرح بر سوانح احمد غزالی عارف متوفای 520 ه) | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | عزالدین كاشانی، محمود بن علی (نویسنده) مجاهد، احمد (محقق) |
| عنوان‌های دیگر | سه شرح بر سوانح احمد غزالی عارف متوفای 520 ه. |
| ناشر | صدا و سيمای جمهوری اسلامی ايران، انتشارات سروش |
| مکان نشر | تهران - ایران |
| سال نشر | 1372 ش |
| چاپ | 1 |
| موضوع | عرفان
عشق (عرفان) نثر فارسی - قرن 8ق. نثر فارسی - قرن 9ق. |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | BP 286/9 /غ4 س9026* |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
شروح سوانح، مجموعه‌اى است شامل سه شرح نفيس بر كتاب «سوانح العشّاق» به نام‌هاى:
- كنوز الاسرار و رموز الاحرار: اين رساله، به زبان فارسى و به‌صورت منظوم است و توسط عزّالدين محمود كاشانى، نگاشته شده است و مشتمل است بر نعت انبياء، خصوصا خاتم المرسلين(ص)، بيان منقبت شيخ احمد غزّالى و اشاره غيبى به نظم اين كتاب، وصف عشق، كيفيّت ارتباط بين عشق و روح و علّت امتزاج آنها، وحدت عشق، مقاله‌اى در فرق ميان عشق قديم و محدث، مشاهده جمال در صنع، بذر و ثمره عشق، حكايتى در توضيح معناى آيه شريفه«يحبّهم و يحبّونه»، غيرت عشق و لوازم آن، تسليم عاشق، در غيبت و شهود، بلاى عشق و فايده آن، ملامت عشق و فوايد آن، بحث درباره اطوار و خلع و همت و شهود عشق، در انزواى معشوق، در نهايت ادراك علم از عشق، در قرب و بعد و حكايتى در تبيين معناى آن و تمثيلى در توضيح اين معنا، مقاله‌اى در وصل و فصل، در رجاء وصل و فصل و حكايتى در توضيح اين معنى و بحثى در رابطه با احكام وصل و فصل، بيان سكر و صحو و حكايتى در تبيين اين معنا، مقاله‌اى در بقاى بعد از فناء و...
- شرح سوانح: اين شرح، توسط شيخ حسين ناگورى(متوفاى 901ق)، از اكابر عرفاى هند، به زبان فارسى نوشته شده است. وى، شرح خود را در ضمن چندين فصل به نگارش درآورده است. او، در هر فصل، پاره‌هايى از كلام مصنف را جدا جدا تحت عنوان «قوله...» ذكر كرده و با عباراتى نسبتا دشوار و آميخته به كلمات عربى، به شرح و توضيح آنها پرداخته است.
- به نمونه‌اى از شرح وى توجه كنيد:
- قوله «عشق از عدم از بهر من آمد به وجود»؛ يعنى ذات مطلق، از عالم عدم به من آمد؛ اى به تقييد مقيدات و به صور اسماء آمده. به وجود؛ يعنى به ظهور.
- قوله «عشق»؛ يعنى ذات مطلق منتظر مركب از بهر ظهور، متوقّف بر مركب روح بود كه اگر نبودى، ظهور نبودى؛ يعنى به مجرّد قبول تقييد، دوگانگى پديد آمد. مقيّد، طالب مطلق و مطلق، مشتاق مقيّد شد و الا خود با خود، عشق، محال باشد...
- شرح سوانح: اين شرح، متعلّق به حدود قرن نهم هجرى است و در كتاب‌خانه‌ى نور عثمانيّه استانبول بدون ذكر نام شارح و تاريخ كتابت موجود مى‌باشد. اين شرح كه به‌صورت سؤال و جواب تنظيم شده، به زبان فارسى و با نثرى دشوار و آميخته به كلمات و تركيبات عربى، كوشيده تا نكات غامض كتاب سوانح را شرح دهد.
شارح، در آغاز شرح خود مى‌نويسد: «و بعد، ملازمانى[را] كه در صحبت ما اقتضاى خاطر ايشان، استكشاف برقع حجاب بود از روى مخدرات كلمات خواجه امام احمد غزالى - قدس‌الله‌روحه‌العزيز - كه در سوانح تقرير فرموده، در ابتداى آن، قاعده‌اى كه سبب ادراك شرح آن اشارت باشد، تمهيد كردن واجب آمد و از كلمات هر چه غامض‌تر بود شرح كرده آمد بر وفق سؤال ايشان و باقى كلمات تعرض نرسانيم؛ فان الذكى يكفيه الاشارة».
مجموعه مورد بحث، توسط احمد مجاهد، تحقيق و تصحيح شده است. وى، فهرست محتويات را در آغاز كتاب ذكر كرده و در مقدمه، از چاپ‌هاى رساله سوانح، ترجمه‌هاى سوانح، نام‌هايى كه در نسخ خطى به اين رساله داده شده است، شروح سوانح، چاپ‌هاى رساله كنوز الاسرار و رموز الاحرار، نسخه‌هاى كنوز الاسرار و رموز الاحرار و کیفیت تصحيح رساله كنوز الاسرار سخن گفته است و پس از ذكر متن هر سه شرح، مطالب زير را به ترتيب درج نموده است:
- شرح نسخه‌بدل‌ها؛
- راهنماى فصول و شروح سوانح؛
- تعليقات و توضيحات؛
- واژه‌نامه؛
- فهرست آيات قرآنى؛
- فهرست احاديث قدسى؛
- فهرست احاديث نبوى؛
- سخنان مشايخ؛
- اشعار عربى؛
- فهرست امثال؛
- اشعار فارسى؛
- فهرست اعلام؛
- منابع فارسى؛
- منابع عربى.