شروح سوانح العشاق (پنج شرح بر سوانح العشاق)
| شروح سوانح العشاق (پنج شرح بر سوانح العشاق احمد غزالی عارف متوفای 520ق) | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | عزالدین كاشانی، محمود بن علی (نويسنده)
مجاهد، احمد (محقق) مجاهد، احمد (گردآورنده) |
| ناشر | دانشگاه تهران. مؤسسه انتشارات و چاپ |
| مکان نشر | ایران - تهران |
| سال نشر | 1388ش |
| چاپ | 1 |
| موضوع | كنوز الأسرار و رموز الأحرار - شرح سوانح - عرفان - نقد و تفسیر - غزالی، احمد بن محمد، 520ق- سوانح العشاق - شعر عرفانی - قرن 5. |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | BP ۲۸۲/۷/غ۴س۹۰۲۱۸ |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
شروح سوانح العشاق، مشتمل بر پنج شرح منثور و منظوم بر «سوانح العشاق» احمد غزالی، عارف متوفای 520ق، است که با مقدمه و تحقیق احمد مجاهد منتشر شده است.
این رساله نفیس و گران‌بهای عرفانی، نخستین اثر مستقل شناخته‌شده‌ای است که به زبان فارسی در باب عشق نوشته شده و از همان زمان مصنف معروف و مشهور و مورد توجه عرفا و سالکان راه طریقت و سرمشق نویسندگان بعد از خود قرار گرفته است. این کتاب به‌حق شناسنامه احمد غزالی است و همچون گوهری رخشان بر تارک او می‌درخشد و به گزاف نخواهد بود اگر گفته شود کتابی به این جامعی در باب عشق در زبان فارسی تألیف نشده است[۱].
همان طور که خود غزالی در مقدمه و پایان رساله می‌گوید: «كلامنا إشارة»، این اثر در غایت ایجاز و اجمال و اشاره تصنیف گردیده است؛ ازاین‌رو برای تبیین و تفصیل مباحث آن شروحی نوشته شده است[۲].
شروح کتاب به‌ترتیب عبارتند از:
- شرح كنوز الأسرار و رموز الأحرار: نوشته عارف مشهور، عزالدین محمود کاشانی (متوفای 735ق)، شرحی منظوم بر رساله سوانح است[۳]. این شرح در 674 بیت با ذکر عنوان مباحث و شماره فصول ارائه شده است[۴].
- شرح حسین ناگوری، عارف هندی متوفای 901ق: در کتاب تذکره علمای هند که به نام «تحفة الفضلاء في تراجم الكملاء» معروف است، آمده: «گویند خواجه حسین ناگوری سوانح شیخ احمد غزالی را نیز شرح کرده است»[۵]. در این شرح به شیوه «قوله» بخشی از عبارت سوانح ذکر و سپس شرح شده است[۶].
- شرحی از قرن نهم: این شرح در کتابخانه نور عثمانیه استانبول، بدون ذکر نام شارح و تاریخ کتابت موجود است. انشای شرح متعلق به حدود قرن نهم می‌نماید. ریتر نیز این شرح را در دست داشته و هنگام چاپ رساله سوانح، در بعضی موارد در حاشیه از این شرح نقل کرده است[۷]. این شرح به شیوه «سؤال قوله...» ارائه شده است[۸].
- شرح محمد چشتی (گیسودراز، عارف متوفای 812ق): این شرح از صفحه 167 تا 195 را در بر گرفته است.
- شرح نظام‌الدین تهانیسری (عارف متوفای 1035ق)، به نام بحر التصوف[۹]. این شرح از صفحه 223 با شرح حال تهانیسری آغاز و در شصت‌وهشت فصل در صفحه 359 به پایان آمده است.
در انتهای مقدمه احمد مجاهد از شرح پنجمی به نام «آیات حسن و عشق» سخن رفته که ظاهراً در جلد دوم کتاب به قلم حشمت‌الله ریاضی به زبان روز شرح شده است[۱۰].
پانویس
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب.