شرح سنن إبن ماجة القزويني
شرح سنن ابن ماجة القزويني، اثر ابوالحسن حنفی (معروف به سندی)، از جمله شروح مهم بر یکی از کتب ششگانه حدیثی اهل سنت (صحاح سته) محسوب میشود که در قرن سوم هجری نوشته شده است. این اثر، تفسیری جامع بر کتاب «سنن ابن ماجة» که خود از منابع اولیه و معتبر حدیثی بشمار میرود، است. مؤلف با عنوان «امام» یاد شده که نشاندهنده جایگاه بلند علمی و دینی وی در میان علمای اهل سنت است.
| شرح سنن إبن ماجة القزويني | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | سندی، محمد بن عبد الهادی (نويسنده) ابن ماجه، محمد بن یزید (نویسنده) |
| عنوانهای دیگر | السنن. شرح |
| ناشر | دار الجيل |
| مکان نشر | لبنان - بیروت |
| سال نشر | 13سده |
| چاپ | 1 |
| شابک | - |
| موضوع | ابن ماجه، محمد بن یزید، ۲۰۹ - ۲۷۳ق. سنن ^aنقد و تفسیر,^aقرن ۳ق.^35065,^aقرن ۳ق.^31035 |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 2 |
| کد کنگره | BP ۱۱۸/الف۲۸،س۹۰۲۵ |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
ویژگیهای کتاب
از جمله ویژگیهای مهم این شرح، توجه ویژه مؤلف به علم نقد حدیث است. وی با دقت به بررسی اسناد احادیث پرداخته، روایات را از نظر صحت و ضعف ارزیابی کرده و در موارد بسیاری به مقایسه آنها با روایات موجود در صحیحین (بخاری و مسلم) پرداخته است. این رویکرد انتقادی، کتاب را به منبعی معتبر در پژوهشهای حدیثی تبدیل کرده است.
شرح سندی صرفاً یک تفسیر حدیثی نیست، بلکه اثری فقهی نیز محسوب میشود. مؤلف بهتفصیل به استنباط احکام شرعی از احادیث پرداخته و آرای مختلف فقهای مذاهب اسلامی را در مسائل مورد بحث، نقل و بررسی کرده است. این ویژگی، کتاب را به منبعی ارزشمند برای پژوهشگران فقه مقارن تبدیل کرده است.
سندی در مقدمه تصریح میکند که این شرح برای استفاده دو گروه اصلی تألیف شده است:
- قاریان (خوانندگان و محققان)؛
- مدرسان (اساتید و معلمان حدیث). بنابراین، این کتاب هم برای مطالعه فردی و هم برای تدریس در مراکز علمی طراحی شده و به نیازهای هر دو گروه پاسخ میدهد. مؤلف بهویژه بر کاربرد آن در «ضبط اللفظ» (فهم دقیق الفاظ) و «تقريب الغريب» (توضیح واژگان دشوار) تأکید دارد[۱].
ساختار کتاب
ساختار کتاب، مطابق باببندی سنن ابن ماجه تنظیم گردیده؛ به این صورت که هر باب به موضوع خاصی از مباحث اسلامی اختصاص یافته و احادیث مربوط به آن موضوع را در بر میگیرد.
محتوای کتاب
از مهمترین موضوعات مطرحشده در این شرح میتوان به مباحثی چون اتباع سنت پیامبر و خلفای راشدین، اجتناب از بدعتها، مسائل مربوط به ایمان، فضایل جهاد و علم و مباحث تفصیلی درباره طهارت اشاره کرد. در بخش طهارت، مسائلی چون مقدار آب لازم برای وضو، احکام مربوط به طهارت، مسواک، استنجا، تیمم و دیگر مسائل فقهی مرتبط، بهتفصیل بررسی شدهاند.
روش شارح
امام سندی در شرح خود از روشهای متعددی بهره برده است؛ از جمله:
- تحلیل لغوی و معناشناختی عبارات دشوار، با ذکر بخشی از عبارت متن در داخل پرانتز، درحالیکه در آغاز آن لفظ «قوله»، آمده[۲].
- بررسی سندی احادیث از نظر صحت و ضعف[۳].
- تطبیق احادیث با روایات صحیحین (بخاری و مسلم)[۴].
- استنباط احکام فقهی از احادیث[۵].
- مقایسه آراء فقهی مذاهب مختلف[۶].
- تبیین ارتباط احادیث با آیات قرآن کریم[۷].
- بیان اصول و قواعد مستنبط از احادیث[۸].
پانویس
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب.