سیستان و بلوچستان: ده گفتار پژوهشی
| سیستان و بلوچستان: ده گفتار پژوهشی | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | سیدسجادی، سید منصور (به کوشش) |
| ناشر | کارنامک |
| مکان نشر | تهران |
| سال نشر | 1403 |
| شابک | 9ـ4ـ91157ـ622ـ978 |
| کد کنگره | |
سیستان و بلوچستان: ده گفتار پژوهشی تألیف جمعی از نویسندگان به کوشش سید منصور سیدسجادی، در این کتاب ده گفتار پژوهشی دربارۀ محوطه‌های باستانی سیستان و بلوچستان به ویژه شهر سوخته آورده شده است.
ساختار
کتاب از ده گفتار تشکیل شده است که توسط نویسندگان گوناگون نگاشته شده است.
گزارش کتاب
با تکیه بر کشفیات و مطالعات باستان‌شناسانه می‌توان به بسیاری از زوایای مرتبط با یک جامعۀ انسانی پی برد و مثلاً نگاهی به نقاشی به عنوان یکی از مظاهر هنری که بی‌ارتباط با باورهای آیینی انسانی یا انعکاس نوعی روایت از شیوۀ زندگانی مردمان در زمان گذشته است، به‌خوبی نشان می‌دهد که انسان طی هزاران سالی که در روی زمین می‌زیست، همواره در نشان‌دادن وضعیت جامعۀ خود از راه تصویرگری ـ صرف‌نظر از کیفیت آن ـ کوشیده است.
باستان‌شناسی به شکل «زمان گذشته یا ماضی مطلق انسان‌شناسی فرهنگی» نیز تعریف می‌شود؛ بنابراین ازآنجاکه با گذشتۀ انسان مربوط می‌شود، بی‌شک و با این وجود که رویه و زمینه‌ای از انسان‌شناسی به شمار می‌آید، هم‌زمان با آن بخشی از تاریخ نیز دانسته می‌شود. به سخن دیگر تاریخ را باید به شکل معقولی به صورت نوک تیز تودۀ غلطان داده‌های باستان‌شناسی دانست.
امروزه بیش از صد سال از بازدید نخستین باستان‌شناس حرفه‌ای از شهر سوخته به عنوان یک محوطۀ باستانی می‌گذرد؛ اگرچه از زمانی که نام این شهر در یک سند مکتوب به کار رفته، تعداد سال‌ها از 120 هم می‌گذرد. هجده سال پس از توقف کاوش و پژوهش در شهر سوخته، از سال 1376 دورۀ دوم این کاوش‌ها از سر گرفته شد. این گروه باستان‌شناسی با همۀ جوانی و تجربۀ کم کاوش‌های میدانی، وارث یکی از موفق‌ترین گروه‌های باستان‌شناسی پیش از انقلاب در ایران شده بود و می‌بایست توانایی‌های خود را در این زمینه نشان دهد.
در این کتاب ده گفتار پژوهشی دربارۀ محوطه‌های باستانی سیستان و بلوچستان به ویژه شهر سوخته آورده شده است. اولین نوشتار کتاب گزارشی است از پنجاه سال کاوش و پژوهش در شهر سوخته. این محوطۀ باستانی بخشی از استان سیستان و بلوچستان و در نتیجه جزئی از فرهنگ و تمدن در این استان به شمار می‌رود که محدوده‌های آن به این محوطه منحصر نیست.
شهر سوخته یکی از مهم‌ترین مراکز جمعیتی و شهری خاورمیانه بوده که در حوزۀ فرهنگی جنوب شرق ایران قرار گرفته است و سابقۀ کاوش‌های باستان‌شناختی در آن به بیش از پنجاه سال می‌رسد. دومین نوشتار این کتاب مربوط به بررسی کاوش‌های بخش مسکونی شهر سوخته در سال‌های 1378 تا 1398 است.
از جمله مهم‌ترین آثاری که از شهر سوخته به دست آمده است، مهرهای مسطح و اثر مهرهای نشانه‌داری است که شباهت نزدیکی به علایم به‌کاررفته بر روی سفالینه‌های شهر سوخته، شهداد و تپه یحیی دارند. مفهوم این نشانه‌ها هنوز معلوم نیست؛ ولی چند فرضیه دربارۀ کاربری آنها مطرح شده است. سومین نوشتار این کتاب اختصاص به بررسی این علایم و نشانه‌ها دارد.
در چهارمین نوشتار این کتاب دربارۀ جنبه‌های بصری شهر سوخته و مسائل مربوط به مستندسازی این مکان بررسی انجام گرفته است. مطالعات انسان‌شناسی در شهر سوخته از بدو کاوش‌ها مدنظر باستان‌شناسان بوده است. تعداد اسکلت‌های انسانی پیداشده طی کاوش‌ها و با محاسبۀ 329 اسکلت کشف‌شده توسط گروه ایتالیایی، به 1442 عدد می‌رسد. نوشتار پنجم دربارۀ مطالعات انسان‌شناسی در شهر سوخته است.[۱]
پانويس
منابع مقاله
پایگاه کتابخانه تخصصی ادبیات