سنائی و قرآن: برابری معنای ابیات منتخب با قرآن (دیوان اشعار حدیقة الحقیقة)
سنائی و قرآن: برابری معنای ابیات منتخب با قرآن (دیوان اشعار حدیقة الحقیقة) تألیف اصغر حیدری منفرد (متولد ۱۳۳۱ش)؛ این کتاب به بررسی ارتباط اشعار حکیم سنائی غزنوی با آیات قرآن کریم میپردازد و نشان میدهد که چگونه این شاعر عارف با بهرهگیری از آموزههای قرآنی، مضامین عرفانی و دینی خود را بیان کرده است. نویسنده در این پژوهش، ۸۷۰ بیت از اشعار سنائی را با ۱۱۸۹ آیه از قرآن کریم تطبیق داده و برابری معنایی آنها را تحلیل کرده است.
| سنائی و قرآن: برابری معنای ابیات منتخب با قرآن (دیوان اشعار حدیقة الحقیقة) | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | حیدری منفرد، اصغر (نویسنده) |
| عنوانهای دیگر | برابری معنای ابیات منتخب با قرآن (دیوان اشعار حدیقة الحقیقة) |
| ناشر | گواهان |
| مکان نشر | تهران |
| سال نشر | 1404 |
| چاپ | اول |
| شابک | 978-600-5624-30-4 |
| موضوع | قرآن در ادبیات فارسی، سنائی، مجدودبن آدم، ۴٧٣؟ - ۵٢۵؟ ق. -- نقد و تفسیر، سنائی، مجدودبن آدم، ۴٧٣؟ - ۵٢۵؟ق. حدیقة الحقیقة و شریعة الطریقة - نقد و تفسیر، سنائی، مجدود بن آدم، ۴٧٣؟ - ۵٢۵؟ق. دیوان - نقد و تفسیر، شعر فارسی - قرن ۶ق. - تاریخ و نقد |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | PIR 4053 |
ساختار
این کتاب شامل یک مقدمه، دو بخش اصلی و بخش منابع میباشد.
گزارش کتاب
کتاب سنائی و قرآن: برابری معنای ابیات منتخب با قرآن اثر اصغر حیدری منفرد، پژوهشی عمیق و نظاممند در زمینه ارتباط اشعار سنائی غزنوی با قرآن کریم است. حکیم سنائی غزنوی به عنوان یکی از بنیانگذاران شعر عرفانی در ادب فارسی، با بهرهگیری از آموزههای عرفان اسلامی و مفاهیم قرآنی، توانسته است اشعار خود را به عمق معانی عرفانی و دینی بیاراید.
نویسنده در این کتاب به بررسی سه دسته از اشعار سنائی پرداخته است: نخست اشعاری که تعبیرهای لفظی یا مفهومی آیات قرآن یا احادیث را تضمین کردهاند و به طور قطع میتوان گفت بیت سروده شده، ترجمانی از آیات یا روایات است. دسته دوم اشعاری که همخوانی آنها با برخی از آیات قرآن چنان نزدیک است که میتوان احتمال داد شاعر با نظر به آیه، بیت را سروده است. دسته سوم نیز اشعاری که تنها میتوان گمان برد تأثیری از قرآن یا روایات پذیرفتهاند.
در بخش نخست کتاب، برابریابی آیات قرآن با دیوان اشعار سنائی انجام گرفته و از چهارده هزار بیت دیوان، ۴۳۶ بیت همراه ۶۴۱ آیه از قرآن کریم انتخاب شدهاند. در بخش دوم نیز که اختصاص به حدیقة الحقیقه دارد، از ده هزار بیت این اثر، ۴۳۱ بیت به همراه ۵۴۱ آیه انتخاب شده است. در مجموع ۸۷۰ بیت از اشعار سنائی با ۱۱۸۹ آیه قرآن در این کتاب تطبیق داده شدهاند.
ترتیب نگارش مطالب این کتاب منطبق با ترتیب نگارش دیوان سنائی است. در مواردی که نیاز به روشنگری یا توضیح بیشتری در معنای شعر بوده، با عنوان "پیام" و در مواردی که توضیح آیه ضروری بوده، با عنوان "نکته" مطالب ادامه یافته است.
اشعار سنائی مملو از مضامین عرفانی است که در آنها به مسائل بنیادین انسانی از قبیل سیر و سلوک عرفانی، عشق الهی، نقد دنیا و مادیات، زهد و وارستگی، توحید و معرفت الهی، نقد نفاق و ریاکاری، فقر و فقرای الهی، فنا و بقا پرداخته شده است. سنائی در بسیاری از اشعارش به مراحل مختلف سلوک از جمله توبه، ریاضت، زهد، توکل، رضا و فنا اشاره میکند و معتقد است برای رسیدن به حقیقت و معرفت الهی باید از لذات و تعلقات دنیوی فاصله گرفت.
مفهوم توحید و یکتاپرستی در اشعار سنائی بسیار مورد توجه قرار گرفته و او به طور مکرر به یگانگی خدا و لزوم شناخت و معرفت او اشاره میکند. معرفت الهی در دیدگاه سنائی، تنها با پاکسازی دل از تعلقات دنیوی و ریاضتهای روحانی قابل دستیابی است.[۱]
پانويس
منابع مقاله
پایگاه کتابخانه تخصصی ادبیات