سفرنامه یوهان اشترویس
| سفرنامه یوهان اشترویس | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | استرويس، يان يانسون (نویسنده) طهماسبي کيهاني، ساسان (مترجم) |
| ناشر | مجمع ذخائر اسلامی و کتابخانه و موزه ملی ملک |
| مکان نشر | قم |
| سال نشر | 1396 |
| چاپ | يکم |
| شابک | 978-964-988-925-2 |
| موضوع | سفرنامههای هلندی - ایران دوره صفوی - تاریخ اجتماعی ایران |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | 1396 7س5الف / 28 DSR |
سفرنامه یوهان اشترویس تألیف یوهان اشترویس، ترجمه ساسان طهماسبی؛ این سفرنامه منبعی ارزشمند از دوره صفویه است که گزارشهای منحصربهفردی درباره وضعیت اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی ایران در نیمه دوم قرن هفدهم میلادی ارائه میدهد.
ساختار
کتاب حاضر ترجمه بخش سوم سفرنامه اصلی است که به سفرهای اشترویس در ایران اختصاص دارد و به صورت روایتی خطی از تجربیات نویسنده از ورود به ایران تا خروج از آن تنظیم شده است. مهمترین بخشهای کتاب شامل:
- اسارت در داغستان و زندگی در ایروان
- توصیف شهرهای دربند و شماخی و زلزلههای ویرانگر
- مراسم مذهبی مانند عاشورا و عید نوروز
- سفر از شماخی به اصفهان با توصیف شهرهای مسیر
- زندگی در اصفهان و توصیف دقیق شهر
- سفر به شیراز و گمبرون (بندرعباس)
گزارش کتاب
سفرنامه یوهان اشترویس، دریانورد هلندی، یکی از منابع دست اول و کمتر شناخته شده درباره ایران عصر صفوی است. اشترویس که در سال 1670 به اسارت درآمد و به عنوان برده به ایران آورده شد، مشاهدات دقیقی از زندگی اجتماعی و اقتصادی ایران ثبت کرده است.
ویژگی ممتاز این سفرنامه، نگاه از پایین به جامعه ایران است. اشترویس به عنوان یک برده، توانست به لایههای عمیقتر جامعه ایران نفوذ کند و مسائلی را گزارش دهد که معمولاً از دید سیاحان اروپایی که بیشتر با طبقات بالای جامعه در ارتباط بودند، پنهان میماند. او به تفصیل به وضعیت بردهها در ایران، شیوههای خرید و فروش آنان و زندگی روزمرهشان پرداخته است.
اشترویس اطلاعات ارزشمندی درباره جغرافیا و اقتصاد دریای خزر ارائه میدهد. گزارشهای او از شهرهای دربند، شماخی، اردبیل و گمبرون (بندرعباس) حاوی جزئیات دقیقی درباره معماری، تجارت، کشاورزی و راههای ارتباطی است. توصیفات وی از کاروانسراها و مسیرهای تجاری از دقیقترین گزارشهای موجود در این زمینه است.
از جنبه اجتماعی، این سفرنامه به مسائلی مانند روسپیگری، دزدی، راهزنی و رباخواری میپردازد که کمتر در منابع دیگر انعکاس یافته است. اشترویس همچنین به آیینها و مراسم مذهبی مانند عاشورا، قربانی کردن شتر و جشنهای ارامنه توجه ویژهای داشته است.
نکته جالب توجه در این سفرنامه، نگرش مثبت اشترویس نسبت به ایرانیان است. او با وجود وضعیت بردگی، از بسیاری از ایرانیان به نیکی یاد میکند، به ویژه از حاجی بایرام علی، تاجر ثروتمندی که به او مهربانی کرده بود. این نگاه انسانی بر ارزش تاریخی و ادبی سفرنامه میافزاید.
اشترویس که به زبانهای ترکی و تا حدی فارسی مسلط بود، توانست با مردم ارتباط نزدیکی برقرار کند و اطلاعات دست اولی جمعآوری نماید. سفرنامه او منبعی بینظیر برای مطالعه تاریخ اجتماعی ایران در دوره صفوی است.[۱]
پانويس
منابع مقاله
پایگاه کتابخانه تخصصی ادبیات