سفرنامهی فیروزمیرزا فرمانفرما: (روزنامهی سفر جیرفت)
سفرنامۀ فیروزمیرزا فرمانفرما (روزنامۀ سفر جیرفت) تألیف فیروزمیرزا فرمانفرما (1233-1303ق)؛ تصحیح امید شریفی؛ این سفرنامه گزارشی دقیق از اوضاع اجتماعی، فرهنگی و سیاسی ایالت کرمان و بلوچستان در دوران قاجار است که در سال 1297ق طی سفر فرمانفرما به منطقه جیرفت نوشته شده است. اثر حاضر به شیوه روزانه نگارش یافته و اطلاعات ارزشمندی درباره جغرافیا، اقتصاد و زندگی مردم جنوب شرق ایران ارائه میدهد.
| سفرنامۀ فیروزمیرزا فرمانفرما | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | فرمانفرما، فیروزمیرزا بن عباسمیرزا (نویسنده) شريفي، اميد (مصحح) |
| عنوانهای دیگر | روزنامۀ سفر جیرفت |
| ناشر | ایرانشناسی |
| مکان نشر | ايران - تهران |
| سال نشر | 1395 |
| شابک | 978-600-8351-02-3 |
| موضوع | فرمانفرما، فيروز ميرزا بن عباس ميرزا، 1233-1303ق -- سفرها
رضا مهندس، قرن 13ق. -- سفرها ايران - سير و سياحت - قرن 13ق. ايران - تاريخ - قاجاريان، 1193 - 1344ق. سفرنامهها جيرفت -- سير و سياحت |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | 7س4ف / 1379 DSR |
ساختار
کتاب در چهار بخش اصلی تنظیم شده است: بخش اول تحلیل سفرنامه، بخش دوم متن اصلی روزنامه سفر جیرفت، بخش سوم یادداشتها و افزودهها، و بخش چهارم ضمائم و اسناد مرتبط. همچنین شامل فهرستهای مفصل و تصاویر تاریخی است.
گزارش کتاب
سفرنامۀ فیروزمیرزا فرمانفرما از اسناد تاریخی مهم دوره قاجار است که به قلم یکی از رجال برجسته این دوره نوشته شده است. فیروزمیرزا، پسر عباس میرزا و نوه فتحعلیشاه، در سال 1297ق (1259ش) در اوج قحطی کرمان، سفر خود را به منطقه جیرفت آغاز کرد. این سفرنامه که با سبک روزانهنویسی تهیه شده، تصویری زنده از وضعیت اجتماعی و اقتصادی جنوب شرق ایران ارائه میدهد.
متن اصلی سفرنامه در بخش دوم کتاب آمده که در آن فرمانفرما به تفصیل به شرح مسیر سفر، وضعیت آبادیها، محصولات کشاورزی و رابطه حکومت با مردم میپردازد. از نکات برجسته این سفرنامه میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
1. توصیف دقیق مناطق مختلف از جمله رفسنجان، سیرجان و جیرفت
2. گزارش وضعیت مالیاتستانی و روابط حکومت با رعایا
3. ذکر تغییرات جمعیتی و آبادیهایی که امروزه از بین رفتهاند
4. اشاره به قحطی بزرگ کرمان و تأثیرات آن
بخش تحلیل سفرنامه که توسط مصحح نوشته شده، زمینههای تاریخی سفر و اهمیت آن را بررسی میکند. یادداشتها و افزودهها نیز شامل توضیحات مفصل درباره مکانهای ذکر شده در سفرنامه با استناد به منابع دیگر است.
این کتاب که توسط انتشارات ایرانشناسی در 200 صفحه منتشر شده، منبعی ارزشمند برای پژوهشگران تاریخ قاجار و جغرافیای تاریخی ایران به شمار میرود. تصحیح علمی امید شریفی و ارائه اسناد تکمیلی، بر ارزش پژوهشی این اثر افزوده است.[۱]
پانويس
منابع مقاله
پایگاه کتابخانه تخصصی ادبیات