زندگی و احوال ایرانیان: پانزده سال تبلیغ مذهبی در ایران
| زندگی و احوال ایرانیان: پانزده سال تبلیغ مذهبی در ایران | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | ویلسون، سیموئل گراهام (نویسنده) طهماسبی، شهلا (مترجم) |
| ناشر | کتاب پنجره |
| مکان نشر | تهران |
| سال نشر | 1400 |
| شابک | 5ـ98ـ7822ـ964ـ978 |
| موضوع | هیا‌ت‌ها‌ی اعزامی مسیحی -- ایران,issionsB -- Iran,ایران -- آداب و رسوم و زندگی اجتماعی,ranB -- customs and life Social,ایران -- دین,ranB -- Religion |
| کد کنگره | DSR ۶۳/و۹ز۹ |
زندگی و احوال ایرانیان: پانزده سال تبلیغ مذهبی در ایران تألیف سمیوئل گراهام ویلسن، ترجمه شهلا طهماسبی؛ سمیوئل گراهام ویلسن، کشیش آمریکایی (1858 ـ 1916) در سال‌های 1298 در اواخر دورۀ ناصرالدین شاه قاجار در رأس هیئت تبلیغی کلیسای پربیتری آمریکایی به ایران آمد و در تبریز شهر ولیعهدنشین که پس از تهران در مرحلۀ دوم اهمیت بود، سکنا گزید و چهارده سال در ایران به سرد برد تا سال 1312 یک سال پیش از ترور ناصرالدین شاه.
ساختار
کتاب در 14 فصل تدوین گردیده است.
گزارش کتاب
گزارش‌های نمایندگان کمپانی هند شرقی و نمایندگان ناپلئون در ایران، در اوایل قرن نوزدهم توجه به ایران را فزونی بخشید. آثار و نوشته‌های گروهی از سیاحان و کاشفان قابل، مانند هنری کرزیک رالینسن، جیمز موریه، رابرت کرپورتر، جیمز بیلی فریزر و در این اواخر سفرهای ناصرالدین شاه به اروپا، این توجهات را تقویت کرد.
سفرنامه‌های مربوط به ایران کم نیستند و بیشتر توسط انگلیسی‌ها به نگارش درآمده‌اند. جامع‌ترین اثر دربارۀ جغرافیا، تجارت و موضوعات سیاسی ایران، «ایران و قضیۀ ایران» نوشتۀ جرج ناتانیل کرزن است.
سمیوئل گراهام ویلسن، کشیش آمریکایی (1858 ـ 1916) در سال‌های 1298 در اواخر دورۀ ناصرالدین شاه قاجار در رأس هیئت تبلیغی کلیسای پربیتری آمریکایی به ایران آمد و در تبریز شهر ولیعهدنشین که پس از تهران در مرحلۀ دوم اهمیت بود، سکنا گزید و چهارده سال در ایران به سرد برد تا سال 1312 یک سال پیش از ترور ناصرالدین شاه. خود او در مقدمۀ کتاب می‌گوید: «مواد تألیف این کتاب طی چهارده سال اقامت من در تبریز در سمت مبلّغ هیئت تبلیغی خارجی پرسبیتری آمریکایی فراهم آمده است؛ سمتی که وظیفه‌اش تبلیغ مذهبی و وعظ سیار است و اساس برنامۀ الهیات و آموزش مموریان را شکل می‌دهد، ادارۀ امور خزانه‌داری هیئت، مسئولیت رسیدگی به ساختمان‌ها و اموری حقوقی مرا در ارتباط با زندگی و خصوصیات مردم اعم از فقیر و غنی قرار داده است».
این زمان آشنایی اولیۀ آمریکایی‌ها با ایران و دست‌یازیدن آنها به فعالیت‌های فرهنگی و اجتماعی در ایران و آغاز برقراری روابط سیاسی بین این دو کشور است. ویلسن شاهد وقایع اجتماعی چون قحطی و وبا و وقایع تاریخی مهمی چون تأسیس بانک شاهنشاهی ایران توسط انگلیسی‌ها، شورش شیخ عبیدالله کرد و نهضت تحریم تنباکو بوده و از این وقایع و اوضاع اجتماعی ایران، گزارش‌های جامعه‌شناسانه و مردم‌شناسانۀ مفیدی تهیه کرده است.
صحنه‌هایی که او از تبریز ولیعهدنشین در صدواندی سال پیش ترسیم کرده تا چند سال پیش در پایتخت نیز مشاهده می‌شد. ویلسن برای تبلیغ مسیحیت و تهییج مردم به مسیحی‌شدن مدام در سفر بوده و تصویرهای زیبا و جانداری از طبیعت و آثار تاریخی شهرهای آذربایجان و کردستان پرداخته است.
در خاطرات و سفرنامه‌های اروپایی‌ها و آمریکایی‌ها از ایران از او نقل قول و به او استناد شده است. او در نوشته‌های خود از چند کتاب فارسی نام برده که آشنایی با آنها برای خوانندۀ ایرانی مهم و جالب‌توجه است. با این اوصاف مانند بیشتر خارجیان دربارۀ ایرانی‌ها اظهارنظرهای منفی می‌کند؛ خودش را کسی می‌پندارد که برای رهاکردن ایرانیان از ضلالت و گمراهی آمده و به همۀ کسانی که ملاقات می‌کند، به‌ویژه حاکمان ایالات، مسیحیت‌دوستی نسبت می‌دهد و میل دارد در اتاق همۀ آنها یک یا چند نسخه از انجیل به زبان‌های مختلف ببیند. کردها را ملتی جداگانه تصویر و تصور می‌کند و برای نام‌ها به دلخواه معنی تعیین می‌کند؛ برای مثل شهر بنا را «بناشده بر آب» معنی کرده است.
ویلسن دربارۀ کتاب خود در مقدمه می‌گوید: «این کتاب با هدف توصیف تاریخی میسیونری نگاشته نشده، اما امید دارد که شرایط اخلاقی و فکری و مذهبی ایرانیان را به مسیحیان نشان دهد و توجه آنان به گسترش تبلیغ مذهبی برانگیزد. شهرها و ایالاتی که در آنها سخن رفته جاهایی‌اند که هم‌اکنون کار تبلیغی توسط هر دو گروه پروتستان و کاتولیک جریان دارد. از بحث در مورد شرایط سیاسی اجتناب شده، زیرا نویسنده هم در یک مرکز تجاری بزرگ زندگی می‌کرد (تبریز) نه در تهران که مرکز طرح‌ها و برنامه‌های سیاسی برای آسیای مرکزی است و هم جانب احتیاط را نگه داشته و هم اینکه سیاسی موضوعی است مورد علاقۀ عموم و اکثر کسانی که در مورد ایران نوشته‌اند و در آن غور و مطالعه کرده‌اند و راه‌حل ارائه داده‌اند و ظاهراً هم به یک نتیجه رسیده‌اند، یعنی آنکه آیندۀ ایران از لحاظ سیاسی به روسیه بستگی دارد».[۱]
پانويس
منابع مقاله
پایگاه کتابخانه تخصصی ادبیات