زاد المسافر في الفقه علی مذهب الإمام أحمد بن حنبل

زاد المسافر في الفقه على مذهب الإمام أحمد بن حنبل رضي الله عنه
پدیدآوران	غلام الخلال، عبد العزیز بن جعفر (نويسنده) قبانی، مصطفی بن محمد (محقق)
ناشر	م. ر. زین‌الدینی
مکان نشر	عربستان - جده ** عربستان - مدینه منوره
سال نشر	1437ق - 2016م
چاپ	0
موضوع	العبادات (فقه اسلامي) - السفر
زبان	عربی
تعداد جلد	4
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

زاد المسافر في الفقه علی مذهب الإمام أحمد بن حنبل اثر ابوبکر عبدالعزیز بن جعفر بن احمد بن بزداد بن معروف بغدادی، معروف به غلام الخلال (285- 363ق) در فقه حنبلی که با تحقیق ابوجنه حنبلی مصطفی بن محمد بن صلاح‌الدین بن منسی قبانی، منتشر شده است.

در صحت انتساب کتاب به غلام الخلال، تردیدی وجود نداشته و دلایلی این صحت را تأیید می‌کند، از جمله:

1. مقدمه کتاب حاوی اسانید اوست؛
2. ورود نام او در ابتدا و اغلب ابواب کتاب با عبارت: «قال عبدالعزیز»؛
3. تصریح به مشایخ معروف او مانند ابوبکر خلال و....

نویسنده در مقدمه کتاب، به بیان بخشی از روش و رویکرد خود در ارائه مطالب پرداخته است که برخی از برجسته‌ترین آنها، به شرح زیر می‌باشد:

1. اختصار: وی توضیح داده است که این اثر، خلاصه‌ای است از علم امام احمد بن حنبل ولی جامع و شامل تمامی روایات او نیست، اما کتابی را که این کتاب از آن تلخیص شده است، ذکر نکرده است. در حالی که ابن تیمیه، در «مجموع الفتاوی» تصریح نموده است که «زاد المسافر» ابوبکر عبدالعزیز، تلخیص شده کتاب دیگر او، تحت عنوان «الشافي» می‌باشد. البته ناگفته نماند که در اثبات این امر، ابن تیمیه نیز خود به گفته او در مواضع مختلف، استناد کرده است.
2. ضابطه‌مند بودن نقل روایات: وی ملاک نقل روایات کتاب را استماع مستقیم آنها از شیخ خود، احمد بن حنبل ذکر کرده است که این امر، ملاک و ضابطه بسیار مهمی می‌باشد.
3. تقسیم راویان: وی راویان کتاب را به دو دسته «مکثرون» (راویانی که تعداد زیادی روایت از احمد بن حنبل نقل کرده‌اند که مجموعا 26 راوی می‌باشند) و «مقلون» (راویانی که تعداد اندکی روایت از احمد بن حنبل نقل نموده‌اند که مجموعا 74 راوی می‌باشند) تقسیم کرده است. وی مطالب را با روایات مکثرون و معرفی آنها و اشاره به اسناد ایشان آغاز نموده و برخی از اسانید مقلون را نیز ذکر کرده است.

نویسنده ساختار ارائه مطالب را بر اساس «کتاب» (84 کتاب فقهی)، سپس باب (1596 باب)و سپس روایت (5204 روایت)تنظیم نموده است.

کتاب با مقدمه مفصلی از محقق آغاز شده که در آن، اطلاعات کامل و مفیدی پیرامون اثر و نویسنده آن، در اختیار خواننده قرار گرفته است.

منابع مقاله

مقدمه کتاب.