رسم طلبگی

رسم طلبگی
پدیدآوران	عالم‌زاده نوری، محمد (نويسنده) مرکز مدیریت حوزه‌های علمیه. معاونت تهذیب و تربیت. مدیریت اخلاف و تربیت (سایر)
سال نشر	1399ش
چاپ	4
موضوع	طلاب - راه و رسم زندگی - حوزه‎های علمیه - هدفها و نقشها
زبان	فارسی
تعداد جلد	1
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

رسم طلبگی، نوشته محمد عالم‌زاده نوری (متولد 1349ش)، عضو هیئت علمی و استادیار پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی که دفتر اول از مجموعه میثاق طلبگی است، به هویت صنفی، فلسفه پیدایش و رسالت روحانیت، وظایف و فعالیت‌های طلبگی در دوره رشد و تحصیل، و کارآمدی اجتماعی طلاب می‌پردازد و هدف اصلی آن آشنایی طلاب جدید با نظام حوزوی و مبانی اخلاقی و رسالت طلبگی است.

ساختار

کتاب شامل یک مقدمه، پیشگفتار و شش فصل اصلی است.

گزارش محتوا

فصل اول: هویت صنفی طلبه و معنای طلبگی: این فصل به تعریف هویت صنفی طلبه می‌پردازد و بیان می‌کند که این هویت منحصر به فرد است و از هویت‌های فردی و نوعی متمایز می‌شود. طلبگی در واقع انجام رسالت و وظیفه‌ای است که هدف نهایی آن تحقق رسالت روحانیت تعریف شده است. رسالت روحانیت بر سه رکن اصلی استوار است: فهم دین، اجرای دین و دفاع از دین. طلبه باید دارای صفات لازم مانند تقوا، معنویت و نیز توانمندی‌های علمی باشد تا شایسته عنوان طلبگی شود. علاوه بر این، طلبه باید دغدغه خدمت به جامعه را داشته باشد و نقش‌های اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و اقتصادی را بر عهده گیرد. کارکرد اصلی طلبگی، تأمین همین رسالت‌ها است و فعالیت‌های طلبه را می‌توان به عنوان «واسطه» یا «زمینه ساز» تأمین این اهداف بزرگ محسوب کرد.

فصل دوم: طلبه در دورۀ رشد و تحصیل: دورۀ رشد و تحصیل، دوره‌ای است که طلبه در آن علوم و مهارت‌های لازم را برای فهم عمیق دین کسب می‌کند. تحصیل فقه به‌عنوان رکن اصلی آموزش برای آشنایی عمیق با دین ضروری است. این دوره همچنین مستلزم فراهم‌آوردن ذخیره‌های فرهنگی برای دفاع از دین است. طلبه در این دوره باید نیروی روحی و معنوی خود را صرف رشد و کمال کند تا به شخصیت مطلوب دست یابد. بخش مهمی از رسالت طلبه، همراهی و یاری امام عصر (عج) در زمینه‌های فکری، روحی و مادی است، چرا که ایشان تنها نیروی ممدّ جامعه جهانی هستند.

فصل سوم: ویژگی‌های کنونی حوزه: این فصل به بررسی وضعیت حوزه علمیه در دوران معاصر می‌پردازد. یکی از چالش‌های اصلی، کمبود منابع انسانی در حوزه است که منجر به غفلت از نیازهای جامعه و عقب‌ماندگی در سطح جهانی شده است. چالش دیگر، رقابت با تخصص‌های دانشگاهی است که نیازمند هماهنگی بین رشته‌های حوزوی و علوم‌انسانی است. همچنین ضعف‌هایی نظیر عدم برنامه‌ریزی و ضعف ساختاری، و نیاز به تقویت زیرساخت‌های فرهنگی و مادی حوزه مطرح شده است. رسالت حوزه این است که به بهترین پایگاه فقه‌شناسی دین تبدیل شود تا بتواند پاسخگوی نیازهای فکری و فرهنگی دین‌داران باشد.

فصل چهارم: روند کلی فعالیت‌های طلبه: فعالیت‌های طلبه به دو بخش شخصی (شامل تهذیب نفس و اخلاق) و صنفی (خدمت به جامعه) تقسیم می‌شود و طلبه موظف است این دو بعد را در راستای اهداف اجتماعی پیگیری کند. دوره زندگی حوزویان شامل تخصیص بخش‌های مشخصی از زمان به فعالیت‌های تحصیلی و فرهنگی است. تأکید ویژه‌ای بر فعالیت‌های فرهنگی در برنامه عملی طلبه وجود دارد که این فعالیت‌ها از طریق استفاده از نیروی موجود و توانمندی‌های فردی، و در جهت رفع نیازهای جامعه انجام می‌شود. انواع فعالیت‌های فرهنگی شامل سخنرانی، تدریس، تحقیق، نویسندگی، ترجمه، و طراحی فرهنگی است که باید در مراکز مختلف مانند مساجد، دانشگاه‌ها، و فضاهای مجازی صورت پذیرد.

فصل پنجم: کارآمدی اجتماعی طلبه: کارآمدی اجتماعی طلبه به معنای توانایی او در خدمت به جامعه و برعهده گرفتن مسئولیت‌های سنگین اجتماعی است. این کارآمدی بر پایه هویت انسانی و رسالت دینی طلبه است. طلبه باید توانمندی‌های لازم برای تشخیص بدعت از سنت و فهم عمیق دین را داشته باشد. همچنین باید در انتقال معارف و ابلاغ دین مهارت لازم را کسب کند. این امر مستلزم تقویت مهارت‌های عمومی مانند فن بیان، نویسندگی، مدیریت فرهنگی و توانمندی‌های ورزشی است که برای ایفای وظیفه تبلیغ ضروری است. طلبه کارآمد، فردی است که با اتکا به ایمان، تقوا، و کفایت، نقش مؤثری در اجتماع ایفا می‌کند.

فصل ششم: طلبه و انقلاب اسلامی: این فصل بر این تأکید دارد که طلبه مطلوب عصر حاضر، باید انقلابی، مهذب، و عالم باشد و هویت طلبگی باید با انقلاب اسلامی سازگار باشد. انقلاب اسلامی خط سیری را ترسیم می‌کند که هدف آن رسیدن به تمدن اسلامی در مقیاس جهانی است. از ویژگی‌های اساسی طلبه انقلابی، اعتقاد به حضور دین در تمام شئون زندگی (حاکمیت دین در اداره جامعه)، مجاهدت و استقامت در برابر دشواری‌ها، و تحول‌خواهی به‌سوی پیشرفت است. طلبه انقلابی باید دیدگاه بین‌المللی و تاریخی داشته ساجتماعی، به‌جای اقدامات فردی، به اراده جمعی و فعالیت گروهی متوسل شود. در نهایت، وظیفه تخصصی طلبگی در چهارچوب وظیفه همگانی انقلاب تعریف می‌شود.

منابع مقاله

مقدمه و متن کتاب.