رسالة إسماعيلية واحدة؛ القصيدة الصورية
| رسالة اسماعیلیة واحدة القصیدة الصوریة | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | صوری، محمد بن علی (نويسنده) تامر، عارف (محقق) |
| سال نشر | 1955م |
| چاپ | 1 |
| موضوع | شعر عربی, -- قرن ۵ق.,کلام اسماعیلیه -- شعر |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | BP ۲۱۵/ص۹ر۵ |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
رسالة إسماعيلية واحدة؛ القصيدة الصورية، اثر محمد بن علی بن حسن صوری (376- 441ق)، قصیده‌ای است در بیان برخی از اعتقادات فرقه اسماعیلیه.
قصیده‌ای که در اثر حاضر در اختیار خوانندگان و محققین و پژوهشگران شرق‌شناس و علاقه‌مندان به پژوهش‌های فلسفه اسلامی قرار گرفته است، یکی از کهن‌ترین منابع اسماعیلیه و از جمله مهم‌ترین رسائل و آثاری است که به بیان حقایق این فرقه پرداخته و بیانگر عقاید آنان است. همچنین این کتاب را، یکی از بهترین منابع و مراجع تاریخ قصص انبیا و تعداد ائمه فرقه اسماعیلیه، از امام علی(ع) تا المسنتصربالله فاطمی، دانسته‌اند. این قصیده، از قصایدی است که کتابخانه خطی سوری اسماعیلیان را غنا بخشیده و یکی از «ارجوزه‌های» شگفت‌انگیز یا بهتر است بگوییم یکی از رسائل پرباری است که اثر مهمی در باورهای باطنیه داشته و مرجع ارزشمندی است که در بررسی تفاوت دیدگاه‌های موجود در این فرقه، بدان مراجعه شده و ازاین‌رو در میان داعیان آنان ،دست‌به‌دست و منتقل گردیده و از انتشار عمومی آن، جلوگیری شده است[۱].
عجیب نیست که گفته شود این قصیده، به دلیل ویژگی‌های خاص و اهمیت ویژه‌ای که برای فاطمیان داشته و با توجه به بیان شگفت‌انگیز و اصول و فروع بیان‌شده در آن و استحکام سبک و چیدمان مطلوب و پسندیده آن، توسط اکثر داعیان آنان، حفظ می‌شد[۲].
صوری در شعر خود، از تجرد، تعالی و توحید گفته و تصریح کرده است که خداوند از ماورای وجود و صفات، یگانه و یکتاست؛ بنابراین نه شناخته می‌شود و نه وصف می‌گردد و در هیچ مکانی یافت نمی‌شود و هیچ مکانی از او خالی نیست؛ پس کمال او، نفی نقص از اوست و نمی‌توان با اثبات یک صفت از صفات، او را فهمید؛ زیرا بودن یا چگونه بودن او، قابل اثبات نیست و یگانگی و احدیت، حدی است که بالاتر از عقل فعال است... از این منظر، «قصیده صوریه» تقریبا در تمام شعر عربی، بی‌نظیر است؛ زیرا شاعر در آن، به بیان اندیشه‌های عمیق فلسفی متأثر از اصطلاحات فلسفی پرداخته است...[۳].
این قصیده زیبا، با ابیات زیر آغاز شده است:
| الحمد لله معل العلل | و مبدع العقل القديم الأزل | |
| أبدعه بأمره العظيم | بلا مثال كان في القديم[۴] |
پانویس
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب.