رد الإمام الدارمي عثمان بن سعيد علی بشر المريسي العنيد
| رد الإمام الدارمي عثمان بن سعید على بشر المريسي العنید | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | دارمی، عثمان بن سعید (نويسنده) فقی، محمد حامد (مصحح) |
| ناشر | دار الکتب العلمية |
| مکان نشر | لبنان - بیروت |
| سال نشر | 1358ق |
| چاپ | 1 |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | /د4 ر42 203/6 BP |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
رد الإمام الدارمي عثمان بن سعيد علی بشر المريسي العنيد، ردیه عثمان بن سعید دارمی (متوفی 200-208ق)، بر تفاسیر و عقاید بشر بن غیاث مریسی جهمی است. تصحیح و تحقیق کتاب به قلم محمد حامد فیقی انجام شده است.
از جمله شخصیت‌های نامدار جهمی، بشر بن غیاث مریسی، فقیه دوره مأمون بود که فرقه مریسیه منسوب به اوست. از قرن سوم به بعد بر جهمیه ردیه‌های بسیاری نوشته شد. ظاهراً اولین آنها، که یکی از مهم‌ترین منابع در شناخت جهم بن صفوان و پیروان او محسوب می‌شود، الرد علی الزنادقة و الجهمية اثر احمد بن حنبل (متوفی 241ق) است و یا از همین عثمان بن سعید دارمی کتاب دیگری با عنوان الرد علی الجهمية تألیف شده است[۱].
بشر بن غیاث مریسی در زمان هارون‌الرشید مدعی قول به خلق قرآن شد. در سرآغاز قرن سوم این نظر به معتزله می‌رسد و نظریه مخلوق بودن قرآن با نام معتزله و خلیفه هم‌پیمان ایشان مأمون پیوند می‌یابد؛ گرچه واثق خلیفه را احمد بن حنبل به جهمیه منسوب داشته است. درهرحال پیروان سنت و حنبلیان اعتقاد به خلق قرآن را نوعی بدعت و مأخوذ از بیگانگان و زندیقان شمرده‌اند؛ چنان‌که بشر بن غیاث مریسی را یهودی‌‌زاده‌ای می‌دانستند که عقاید پیشین خود را در قالب اسلام ریخت[۲]. دارمی معتقد است که مریسی قرآن را مخلوق و کلام بشر می‌داند که خداوند به حرفی از آن تکلم نکرده است. همان گونه که معتقد است اسامی الهی از ساخته‌های بشر است[۳].
نزول خداوند به آسمان دنیا[۴]؛ قائل شدن حد برای خداوند[۵]؛ رؤیت خداوند در روز قیامت[۶] و تفسیر کرسی به علم الهی[۷]، از دیگر شبهاتی است که دارمی به آنها پرداخته است.
آن‌گونه که در صفحه عنوان آمده، این نسخه از کتاب، اولین طبع از آن در سال 1358ق، از روی نسخه‌ای قدیمی مکتوب در سال 721ق، است.
پانویس
منابع مقاله
- متن کتاب.
- هاشمی، محمدمنصور، «دانشنامه جهان اسلام»، زیر نظر غلامعلی حداد عادل، تهران، بنیاد دائرةالمعارف اسلامی، چاپ اول، 1386.
- ذکاوتی قراگزلو، علیرضا، «آزمون عقاید در عصر عباسی»، معارف، فروردین - تیر 1372، شماره 28، ص54 تا 61.