رحلة أوليا چلبي في كوردستان عام 1065ه - 1655م
رحلة أوليا چلبي في كوردستان عام 1065ق/1655م، سفرنامه بخش کردستان محمد ظلی، معروف به اولیا چلبی (1020-1090ق)، بزرگ‌ترین تاریخ‌نگار، کاشف و جهان‌گرد امپراطوری عثمانی است که با ترجمه رشید فندی به عربی، منتشر شده است.
| رحلة أوليا چلبي في كوردستان عام 1065 ه - 1655م | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | اولیاء چلبی (نويسنده) فندی، رشید (مترجم) |
| سال نشر | 2008م |
| چاپ | 1 |
| موضوع | اولیاء چلبی، ۱۰۲۰ - ۱۰۹۳ ق. -- خاطرات - سفر نامههای ترکی - ترکیه - سیر و سیاحت |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | 1387 9043س8الف 424 DR |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
اثر حاضر، بخشی از سفرنامه اولیا چلبی است که به گشت و سیاحت او در مناطق مختلف کردستان ترکیه، مربوط می‌شود. اولیا چلبی یکی از نزدیکان دربار سلاطین عثمانی بوده و ضمن مأموریت‌هایی که از دربار عثمانی به او محول می‌شده، به نقاط دور و نزدیک جهان و مخصوصا به مناطق مختلفی از قلمرو حکومت عثمانی سفر کرده و مشاهدات خود و نتیجه تحقیقاتش درباره وضعیت جغرافیایی، تاریخی و رویدادهای مختلف تاریخی و فرهنگ مردم هر منطقه را به‌صورت بسیار دقیق و موشکافانه‌ای به رشته تحریر درآورده و حاصل این تلاش‌ها را در سیاحت‌نامه مفصل خود، گردآوری کرده است[۱].
اولیا چلبی در شرح وقایع و اماکن و فرهنگ و آداب و سنن مردمی که با آنها برخورد نموده، چنان دقت و ظرافتی به خرج داده است که خواننده را با خود به سفر می‌برد؛ آن‌هم نه‌تنها سفری در مکان، بلکه در زمان هم. با خواندن این اثر، اوضاع و احوال مردم آن زمان و روابط اجتماعی آن دوران، به‌خوبی در نظر خواننده مجسم میگردد[۲].
برخی از ویژگی‌های اثر حاضر، به شرح زیر است:
- در بسیاری موارد، موقعی که نویسنده به تعریف و تمجید از کسی یا طایفه‌ای و یا مکانی پرداخته است، مطالب بسیار اغراق‌آمیزی را بیان نموده است که ممکن است مافوق تصور خواننده باشد؛ لیکن با توجه به زمان کتابت که به سیصدوچهل سال پیش مربوط می‌شود، شاید این موضوع چندان هم غیر قابل تصور نباشد.
- در پاره‌ای موارد، عقاید خاص صوفی‌منشانه مؤلف در شیوه تحریر تأثیر گذاشته و برخی مطالب هم که بیشتر جنبه افسانه و یا داستان‌های خیالی را دارد، به‌صورتی بیان
گردیده است که ممکن است ذهن خواننده را متوجه واقعی بودن این‌گونه مطالب نماید.
- به اعتقاد برخی، این کتاب علاوه بر اینکه تعصبات نژادپرستانه سلاطین و وابستگان به دربار عثمانی را نشان می‌دهد، تا حدودی هم بیانگر وجود این‌گونه تعصبات در اظهارات نویسنده است[۳].
پانویس
منابع مقاله
کیخسروی، فاروق، «کرد در تاریخ همسایگان»، اولیا چلبی، ترجمه فاروق کیخسروی، تهران، صلاح‌الدین ایوبی، چاپ اول، 1364.