دیوان کمال‌الدین مسعود خجندی
| دیوان کمال الدین مسعود خجندی | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | خجندی، کمال‌الدین مسعود (نويسنده)
شیدفر، ک (محقق) براگینسکی، یوسیف سامویلوویچ (سایر) |
| عنوان‌های دیگر | دیوان کمال خجندی |
| سال نشر | 1975م |
| چاپ | 0 |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 2 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
دیوان کمال‌الدین مسعود خجندی، متنی انتقادی از دیوان اشعار کمال‌الدین مسعود خجندی، از شاعران پارسی‌گوی قرن هشتم هجری است که به اهتمام ک. شیدفر به چاپ رسیده است.
در طبع متن انتقادی این دیوان، شش نسخه از این کتاب، مورد استفاده قرار گرفته و بدین ترتیب، دیوان حاضر، کامل‌ترین و جامع‌ترین دیوان کمال خجندی است که شامل 978 غزل، 4 قصیده، 101 قطعه، یک مستزاد، 27 رباعی، یک مثنوی، 11 معما و 7 تک‌بیت می‌باشد که مجموعا 7335 بیت شمرده شده است. از بررسی نسخ خطی کتاب، معلوم می‌شود که دیوان غزل‌های خجندی، در حیات او مرتب و تدوین شده است و ازاین‌روی، بدیهی است که ترتیب و تدوین آنها مربوط به سال‌های مختلف حیات شاعر باشد[۱].
خجندی از بزرگان شعرای عارف‌مشرب دوره تیموری و از معاصران حافظ و شاه نعمت‌الله ولی بوده است و چنان‌که از دیوان شعر و تحقیق در سبک سخن او برمی‌آید، ظاهرا به وحدت وجود و اصول و مبانی تصوف و عرفان اعتقاد داشته و غزلیات و اشعاری در همین‌باره سروده است؛ از جمله در غزلی چنین گفته:
| قطره‌‌ای قطره ز دریا، چو به ساحل‌هایی | گر به دریا برسی قطره نی‌ای دریایی | |
| گرنه با اویی، اگر پادشهی درویشی | ورنه بی‌خویشی اگر با همه‌ای تنهایی[۲] |
در بسیاری از اشعار و غزل‌های کمال، کشش و جذبه و عشق عارفانه نمودار بوده[۳] و در دیوان وی، اشعاری یافت می‌شود که حاکی از ارادت و اخلاص او به عارفان بزرگ ادوار پیشین است[۴].
حق این است که خجندی، اگرچه در زمره شعرای طراز اول نیست، ولی بر اثر ذوق خاص عرفانی و تتبع در دیوان بزرگان شعرای پیشین مانند نظامی، عطار، کمال‌الدین اسماعیل اصفهانی، مولوی، سعدی، امیرخسرو و امیرحسن دهلوی، به‌ویژه توجه به سبک سخن بعضی از شاعران نامدار معاصر خویش چون حافظ شیرازی، سلمان ساوجی و عماد فقیه کرمانی، شعرش طبعا نغز و دل‌نشین و حاوی نکات و مضامین تازه و اصطلاحات بدیع و جالب است که پس از گذشت قرن‌ها هنوز هم کم‌وبیش، به‌عنوان مثل در سخن فارسی به‌کار می‌رود[۵].
پانویس
منابع مقاله
- مقدمه کتاب.
- فرزام، حمید، «تحقیق در سبک سخن شیخ کمال خجندی»، پایگاه مجلات تخصصی نور، وحید، اردیبهشت 1347- شماره 53.