دیوان میرزا جهانشاه حقیقی
| دیوان میرزا جهانشاه حقیقی | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | حقیقی ترکمان، جهانشاه بن ق‍رای‍وس‍ف (نويسنده) رفاهی، ف‍ی‍روز (سایر) |
| عنوان‌های دیگر | فارسی - ترکی، بر اساس نسخه دستنویس کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران |
| سال نشر | 1380ش |
| چاپ | 1 |
| موضوع | شعر فارسی - قرن 9ق. - شعر ترکی - ایران - قرن 9 ق. |
| زبان | ترکی - فارسی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | PIR۵۷۳۲۴ /د۹ |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
دیوان میرزا جهانشاه حقیقی: فارسی- ترکی مجموعه اشعار میرزا جهانشاه بن قرا یوسف حقیقی ترکمان (احتمالا 1405م- 1467م)، آخرین پادشاه خاندان قراقویونلوهاست. اشعار وی که به زبان فارسی و ترکی است به کوشش فروز رفاهی علمداری منتشر شده است.
این اثر که اولین نشر دیوان فارسی و ترکی میرزا جهانشاه حقیقی به حساب می‌آید، حاوی 90 مثنوی، 108 غزل و یک مستزاد به فارسی و 94 غزل و 35 رباعی به ترکی است[۱].
اشعار ترکی و فارسی که میرزا جهانشاه در دوره اضمحلال شعر عربی و به قهقرا رفتن شعر فارسی سروده است، در ادبیات شرق اهمیت ویژه‌ای دارد[۲].
فصاحت و بلاغت، زیبایی ابیات و استفاده از ترکیب‌های جدید فارسی در اشعار او، از لحاظ ادبی بسیار قابل توجه است. در اشعارش از آیات و احادیث بهره برده که چه‌بسا نشان‌دهنده تسلط وی به زبان عربی است. در مثنوی‌ها، غزل‌ها و دیگر اشعارش پیروی از سبک‌های نسیمی، فضل‌الله حروفی و مولانا جلالالدین رومی مشهود است و نسبت به مولانا علاقه وافری دارد[۳].
در دیوان وی، نمونه‌های ادبی بسیار جالب و اشعار کلاسیک آذربایجانی قابل مشاهده است و در ادبیات آذربایجانی، از ایشان با عنوان «مولانا جلالالدین ثانی» یاد می‌شود؛ اما علی‌رغم اینکه همانند قاضی برهان‌الدین و شاه اسماعیل ختایی، از شاعران مطرح ادبیات آذربایجان به شمار می‌رود، یکی از شخصیت‌های فراموش شده در تاریخ ادبیات است[۴].
دیوان میرزا جهانشاه نشان‌دهنده فرایند پیشرفت زبان ترکی آذربایجانی در قرون وسطی است. اشعار او با وجود سنگینی مضامین، بسیار سلیس و از طرفی نشان‌دهنده زبان محاوره‌ای عصر خویش می‌باشد؛ بنابراین از اهمیت والایی برخوردار است. در افکارش، آرزوی وصال مجدد با آفریدگار به‌چشم می‌خورد، چنانکه تمایلات معنوی خویش را به‌صورت عطف پنهانی با پروردگار به زیبایی‌های جهان نسبت داده است[۵].
در اشعار ترکی او از لحاظ زبان، مضمون و اصطلاحات خاص عرفانی، تأثیر شاعرانی چون نسیمی به وضوح دیده می‌شود؛ ازاین‌رو بسیاری از اشعار او با این گمان که سروده نسیمی است، در «دیوان نسیمی» جای گرفته است و محقق، در قسمت اشعار ترکی، در پاورقی‌ها، به این‌گونه اشعار اشاره کرده است[۶].
پانویس
منابع مقاله