دیوان بیدل شیرازی

    از ویکی‌نور
    دیوان بیدل شیرازی
    دیوان بیدل شیرازی
    پدیدآورانبیدل‌ شیرازی، سید رحیم‌ بن‌ محمد (نویسنده) خورشیدی فرد، زهره سادات (مصحح)
    ناشرسمن سا
    مکان نشرکاشان
    سال نشر1403
    شابک2ـ6ـ90175ـ622ـ978
    کد کنگره

    دیوان بیدل شیرازی اثر میرزا محمدرحیم بیدل شیرازی، این کتاب مجموعه ای است از اشعار میرزا محمدرحیم شیرازی از شاعران و طبیبان عصر قاجار که در شعر «بیدل» تخلص داشت.

    ساختار

    کتاب در چهار فصل تدوین شده است.

    گزارش کتاب

    میرزا محمدرحیم فرزند میرزا سیدمحمد طبیب از سادات موسوی است که به حرفۀ پزشکی مشغول و مدتی از اطبای دربار فتحعلی شاه قاجار بود و در دیگر علوم نیز مهارتی داشت و در شعر «بیدل» تخلص می‌کرد. بیدل دارای اشعاری زیادی بوده که بر اثر حادثه‌ای دیوانش از بین می‌رود و تنها بخشی از اشعارش برجای مانده است.

    اشعار بیدل شیرازی، سلیس و روان و دارای ابیات بلندی و بیشتر در مدح ائمۀ اطهار است. وی دارای ترکیب‌بند ولایی و عاشورایی است که مشتمل بر 33 بند است و با مرثیۀ حضرت رسول(ص) آغاز می‌شود. وی در بند بیست‌وششم خطاب به جانب قبر رسول می‌سراید:

    کاین کشتۀ فتادۀ بی‌سر حسین توستوین چاک‌چاک از دم خنجر حسین توست

    که از دوازده بند معروف محتشم پیروی کرده است.

    او دیوانی مشتمل بر سی هزار بیت داشت که دربرگیرندۀ غزلیات و قصاید و مراثی و ... بود. در سفر مکه، جهاز ایشان طوفانی و برای حفظ جان، اغلب و اکثر اموال اهل جهاز را به دریا ریخته که جهاز سبک شود و از برهد، آن دیوان با سایر اموالشان به دریا رفت. در مراجعت از آنچه در نسخه‌های خطی باقی بود و اشعار بعد از آن سفر، دیوان دیگر را مرتب می‌کند.

    عبدالرزاق دنبلی صاحب «نگارستان دارا» دربارۀ او می‌نویسد: «خطوط سبعه خصوصاً نستعلیق را نیکو می‌نویسد و گاه‌گاهی ابیات مثنوی به طرز ابیات عارف رومی آورد و معانی شیرین پرورد و در غزل‌پردازی طبعش به شیوۀ شیخ سعدی شیرازی آشناست. غزل را صاف و نمکین می‌گوید و ... و جناب میرزا در همۀ فنون شعر مهارتی کامل دارد و فقیر سلیقۀ سخن‌سنجی ایشان را پسندیده‌ام».

    به طور کلی بیدل شیرازی از شاعران آیینی قرن سیزدهم است که اشعاری در مدح و مرثیۀ حضرت رسول(ص)، حضرت علی(ع)، امام حسین(ع) و اشعاری در مدح و منقبت حضرت مهدی (عج) دارد. دیوان وی شامل قصیده، قطعه، غزل و ترکیب‌بند است.[۱]

    پانويس


    منابع مقاله

    پایگاه کتابخانه تخصصی ادبیات

    وابسته‌ها