دگرگونی در طبقه‌های اجتماعی ایران از دهه 1340 تا سال 1397
| دگرگونی در طبقه‌های اجتماعی ایران از دهه 1340 تا سال 1397 | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | رحمان‌زاده هروی، محمد (نویسنده) |
| ناشر | اختران |
| مکان نشر | تهران |
| سال نشر | ۱۳۹۸ |
| شابک | 8-237-207-964-978 |
| موضوع | قرن ۱۴ق طبقا‌ت اجتماعی -- ایران -- تاریخ,طبقا‌ت اجتماعی -- ایران -- تاریخ |
| کد کنگره | HN۶۷۰/۲/آ8/ر۳ |
دگرگونی در طبقه‌های اجتماعی ایران از دهه 1340 تا سال 1397 تألیف محمد رحمان‌زاده هروی؛ در این کتاب نویسنده بی آنکه بخواهد خود را گرفتار طلسم تنوری پردازی‌های کهنه سازد، بر پایه‌ی آمارهای رسمی در دسترس و مدلی طبقاتی خود، به بررسی سهم و جایگاه هر یک از طبقه‌های اجتماعی کنونی ایران پرداخته است. البته مدل بر پایه‌ی تجربه‌ی جهانی و 150 سال گفتمان طبقاتی ساخته شده است. نویسنده به هیچ روی ادعای پاسخگویی فرجامین به پرسش‌های طبقه‌های اجتماعی را ندارد، اما امیدوار است توانسته باشد به بخشی از پرسش‌ها درباره‌ی چیستی طبقه‌های اجتماعی پس از انقلاب 1357 در ایران پاسخ گفته، و به پیدایش پرسش‌های نوتر دامن زده باشد.
ساختار
مطالب کتاب در 7 فصل ارائه گردیده است:
فصل یکم: نگاهی مفهومی به «طبقه‌ی اجتماعی» در جهان و ایران
بخش یکم: مفهوم و زمینه‌ی پیدایش طبقه‌ی اجتماعی
بخش دوم: چند برداشت مفهومی از طبقه‌ی اجتماعی
فصل دوم: جمعیت و مهارت‌های کاری آن در ایران از میانه‌ی دهه‌ی 1340 تا سال 13396
بخش یکم: ساختار جمعیتی و مهارت‌های آموزشی آن در شش دهه‌ی گذشته
بخش دوم: جمعیت و نیروی کار از میانه‌ی دهه‌ی 1340 تا سال 1396
بخش سوم: سازمان اجتماعی تولید در ایران
بخش چهارم: روند دگرگونی آمیزه‌ی جمعیتی کشور در شش دهه‌ی گذشته
فصل سوم: جایگاه طبقاتی جمعیت فعال کشور در بخش کشاورزی سازمان اجتماعی تولید
بخش یکم: زیر ساخت‌های فنی و جایگاه کارگران کشاورزی در سازمان اجتماعی تولید
بخش دوم: زیر ساخت‌های فنی در بخش کشاورزی سازمان اجتماعی تولید ایران
بخش سوم: زیر ساخت‌های تولید دام و پرندگان (طیور) و آبزیان و زنبور عسل در شش دهه‌ی گذشته
فصل چهارم: جایگاه طبقاتی جمعیت فعال کشور در بخش صنعتی سازمان اجتماعی تولید
بخش یکم: جایگاه بخش صنعت در سازمان اجتماعی تولید
بخش دوم: زیرساخت‌های سازمانی و فنی بخش صنعت و معدن در سازمان اجتماعی تولید
بخش سوم: زیر ساخت‌های جمعیتی و مالکیتی بخش صنایع و معادن در شش دهه‌ی گذشته
فصل پنجم: بخش «خدمات» و طبقه‌های اجتماعی
بخش یکم: زیرساخت‌های جمعیتی و مهارتی بخش خدمات در سازمان اجتماعی تولید
بخش دوم: جایگاه خدمات بازرگانی، رستوران و هتلداری در سازمان اجتماعی تولید
بخش سوم: جایگاه کارکنان حمل و نقل و انبارداری در سازمان اجتماعی تولید
بخش چهارم: جایگاه طبقاتی کارکنان خدمات مالی و پولی و بیمه در سازمان اجتماعی تولید
بخش پنجم: جایگاه طبقاتی کارکنان خدمات آموزشی، و بهداشت در سازمان اجتماعی تولید
فصل ششم: انقلاب 1357 و تأثیر آن بر روند دگرگونی آمیزه‌ی طبقاتی جمعیت کشور
بخش یکم: مفهوم انقلاب اجتماعی، و نقش آن در جا به جایی طبقه‌های اجتماعی ایران
بخش دوم: پیروزی انقلاب 1357 و ویژگی‌های طبقاتی آن
بخش سوم: انقلاب 1357 و جابه جایی مالکیت، دارایی‌ها و سرمایه‌های تولیدی و صنعتی
فصل هفتم: طبقه‌های اجتماعی و گروه‌های مرجع در ایران کنونی
بخش یکم: پیشینه‌ی نگاه طبقاتی به جامعه‌ی ایران در شش دهه گذشته
بخش دوم: طبقه‌های اجتماعی سود بنیاد در سازمان اجتماعی تولید کنونی کشور
بخش سوم: طبقه‌های اجتماعی کاربنیاد
بخش چهارم: جمعیت‌های بیرون از سازمان اجتماعی تولید
معرفی کتاب
بر پایه‌ی آنچه در این کتاب می‌خوانید، در کمابیش 60 سال گذشته دگرگونی‌های چشمگیری در ساختار و آمیزه‌ی طبقاتی جامعه‌ی ایران و کل جهان پدید آمده است. برای نمونه، اکنون دیگر چیزی به نام طبقه‌ی دهقان در ایران و شاید در بیشتر کشورهای جهان وجود ندارد. طبقه‌ی کارگر به همه‌ی نقشی که در تولید اقتصادی و زندگی اجتماعی دارد، دیگر نقش و جایگاه چیره را در جمعیت ایران ندارد و این نقش هم پیوسته رو به کمرنگ شدن دارد. در برابر آن، طبقه‌ای به نام «طبقه‌ی میانه‌ی نوین» با ویژگی‌هایی که در این کتاب آمده است، هم در سازمان اجتماعی تولید و هم درکل جامعه در حال رشد است و در آینده‌ی جامعه نقشی تعیین کننده دارد. برخلاف آنچه در گذشته گفته می‌شد که در ایران «چیزی به نام بورژوازی ملی وجود ندارد»، این طبقه به راستی وجود داشت و در انقلاب 1357 سرنگون شد. پس از انقلاب، یک گروه جمعیتی تازه به نام «طبقه‌ی جدید» جایگزین بورژوازی ملی شد، بی آنکه از نگر طبقاتی بتوان برای خود این طبقه آینده‌ای روشن پیش بینی کرد. اما هم اکنون، این گروه جمعیتی قدرت سیاسی و اقتصادی کشور را در دست دارد. در کنار این گروه جمعیتی و در فضاهای تاریک ساختار آن، گروه جمعیتی دیگری به نام لومپن بورژوازی زاده شد که تا کنون اثری بسیار زیانبار و ویرانگر بر اقتصاد و زندگی ایرانیان داشته است. در این کتاب نویسنده بی آنکه بخواهد خود را گرفتار طلسم تنوری پردازی‌های کهنه سازد، بر پایه‌ی آمارهای رسمی در دسترس و مدلی طبقاتی خود، به بررسی سهم و جایگاه هر یک از طبقه‌های اجتماعی کنونی ایران پرداخته است. البته مدل بر پایه‌ی تجربه‌ی جهانی و 150 سال گفتمان طبقاتی ساخته شده است. نویسنده به هیچ روی ادعای پاسخگویی فرجامین به پرسش‌های طبقه‌های اجتماعی را ندارد، اما امیدوار است توانسته باشد به بخشی از پرسش‌ها درباره‌ی چیستی طبقه‌های اجتماعی پس از انقلاب 1357 در ایران پاسخ گفته، و به پیدایش پرسش‌های نوتر دامن زده باشد.[۱]
پانويس
منابع مقاله
کتابخانه تخصصی تاریخ اسلام و ایران