انوری، حسن
حسن انوری (متولد ۱۳۱۲ش)، استاد بازنشسته زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تربیت معلم تهران، سرپرست تألیف مجموعه فرهنگهای سخن، مصحح گلستان سعدی، عضو پیوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی و چهره ماندگار در رشته ادبیات است. بخشی از پژوهشهای او به حافظپژوهی اختصاص دارد و وی برخی از مجلدات لغتنامه دهخدا را نیز تدوین کرده است.
| حسن انوری | |
|---|---|
 | |
| نام کامل | حسن انوری |
| نام پدر | علیاصغر |
| ولادت | ۱۰ اسفند ۱۳۱۲ش |
| محل تولد | تکاب، استان آذربایجان غربی، ایران |
| پیشه | فرهنگنویس، استاد دانشگاه |
| اطلاعات علمی | |
| درجه علمی | دکتری |
| دانشگاه | دانشگاه تهران |
| علایق پژوهشی | زبان و ادبیات فارسی |
| اساتید | |
| معاصرین | |
| برخی آثار | |
ولادت
حسن انوری فرزند علیاصغر انوری در دهم اسفندماه سال ۱۳۱۲ شمسی در شهرستان تکاب واقع در استان آذربایجان غربی به دنیا آمد. او اولین فرزند از سه فرزند خانواده بود. تحصیلات ابتدایی را در دبستان ملی محمدیه تکاب آغاز کرد و پس از حوادث سال ۱۳۲۰، برای مدتی به همراه خانواده به همدان رفت.
تحصیلات
وی تحصیلات ابتدایی را با وجود مشکلات مالی و بیماری پدر در تکاب به پایان رساند و پس از یک وقفه کوتاه، کلاس ششم را بدون معلم و به صورت خودآموز گذراند. انوری در فروردین ۱۳۳۰ و در سن ۱۷ سالگی به استخدام اداره فرهنگ (آموزش و پرورش) درآمد و در دبستان محمدیه شهر خود به تدریس پرداخت. او همزمان با تدریس، دروس دبیرستان را به صورت متفرقه خواند و در امتحانات نهایی مراغه دیپلم ادبی گرفت. در سال ۱۳۳۷ در مقطع کارشناسی رشته ادبیات فارسی دانشگاه تبریز پذیرفته شد و تحصیلات خود را زیر نظر اساتید برجسته آن دانشگاه ادامه داد. وی سپس در اولین دوره کارشناسی ارشد دانشگاه تهران پذیرفته شد و دورههای کارشناسی ارشد و دکتری را به ترتیب در سالهای ۱۳۴۶ و ۱۳۵۰ در دانشگاه تهران به پایان رساند. در سال ۱۳۵۱ از پایاننامه دکتری خود با عنوان «اصطلاحات دیوانی در دوره غزنوی و سلجوقی» به راهنمایی دکتر حسن مینوچهر دفاع کرد. از اساتید برجسته او میتوان به بدیعالزمان فروزانفر، جلالالدین همایی، ذبیحالله صفا و پرویز ناتل خانلری اشاره کرد.
از همشاگردیهای او در دوره دانشگاه محمدرضا شفیعی کدکنی، علی رواقی، جلیل تجلیل، محمدحسین مصطفوی، حسین ولیزاده، حسن مظلوم(بابک)، شمیس شریکامین را میتوان نام برد و از اساتید ایشان بدیعالزمان فروزانفر، جلالالدین همایی، ذبیحالله صفا، پرویز ناتل خانلری، رعد آذرخشی، دکتر فارس (اهل مصر)[۱]
فعالیتها
حسن انوری از سال ۱۳۴۱ به جمع مؤلفان لغتنامه دهخدا پیوست و تا سال ۱۳۵۶ در تألیف بخشهایی از حروف مختلف این لغتنامه مشارکت داشت. او سالها در دانشگاه تربیت معلم به تدریس اشتغال داشت و با سازمان کتابهای درسی ایران نیز همکاری میکرد که حاصل آن تألیف ۲۳ جلد کتاب درسی بود. انوری در سال ۱۳۵۹ مجدداً به مؤسسه لغتنامه بازگشت و به تألیف لغتنامه بزرگ فارسی مشغول شد. در سال ۱۳۷۳ با گردآوری گروهی از پژوهشگران، تألیف فرهنگ بزرگ سخن را آغاز کرد که در سال ۱۳۸۱ به پایان رسید.[۲] وی در سال ۱۳۷۸ به عنوان چهره ماندگار در رشته ادبیات برگزیده شد و در سال ۱۳۸۲ به عضویت پیوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی درآمد.[۳] انوری همچنین عضو هیئت گزینش کتاب و جایزه بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار یزدی است.
سوابق علمی و اجرایی
- عضو شورای عالی علمی دايرة المعارف بزرگ اسلامی از 1384 تاکنون
- عضو پيوسته شورای عالی فرهنگستان زبان و ادب فارسی از 1382ش
- عضو هيئت علمی دانشگاه تربيت معلم
- همکاری با سازمان لغتنامه دهخدا از 1349-1350ش
- مؤسس مجموعۀ گنج ادب، 1371ش
- آغازگر فرهنگنامههای فارسی، 1371 [۴]
آثار
- بخشهایی از لغتنامۀ دهخدا: ۶۸۶ صفحه
- اصطلاحات دیوانی دورۀ غزنوی و سلجوقی
- سخن و اندیشه (با همکاری علیاصغر خبرهزاده)
- رزمنامۀ رستم و اسفندیار (با همکاری جعفر شعار)
- غمنامۀ رستم و سهراب (با همکاری جعفر شعار)
- گزیدۀ اشعار رودکی (با همکاری جعفر شعار)
- دستور زبان فارسی ۱ و۲ (با همکاری حسن احمدی گیوی)
- یک قصه بیش نیست (ملاحظاتی دربارۀ شعر حافظ و اندیشههای او)
- نصابالصبیان
- صدای سخن عشق (گزیدۀ غزلیات حافظ)
- بخشهایی از لغتنامۀ بزرگ فارسی: ۲۱۱ صفحه
- سرپرستی فرهنگ بزرگ سخن و دیگر فرهنگهای سخن
- شوریدۀ بیقرار (دربارۀ سعدی)
- کلک خیالانگیز (فرهنگ بسامدی دیوان حافظ) (با همکاری احمد و فاطمه معینالدینی) و....[۵]
پانويس
منابع مقاله
- بینام، نمایۀ احوال و آثار حسن انوری، پایگاه مجلات تخصصی نور، مجله بخارا، خرداد و تیر 1401 - شماره 150 (11 صفحه - از 141 تا 151)
- مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی
- واحد علوم و تحقیقات مرکز زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد