دو راهی روحانیت؛ جستارهایی درباره‌ی مرجعیت شیعه در ایران معاصر
| دو راهی روحانیت؛ جستارهایی درباره‌ی مرجعیت شیعه در ایران معاصر | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | رضوی، کمال (نویسنده) |
| ناشر | نشر آرما |
| مکان نشر | اصفهان |
| سال نشر | ۱۳۹۷ش |
| شابک | 978-600-8679-32-5 |
| موضوع | مرجعیت -- تاریخ,History* -- Authority, Shiite,شیعه -- ایران -- روحانیت,Clergy -- Iran -- Shi'ah,شیعه -- ایران -- تاریخ -- قرن ۱۴,th century20 -- History -- Iran -- Shi'ah,روحانیت -- ایران -- تاریخ -- قرن ۱۴,th century20 -- History -- Iran -- Clergy |
| کد کنگره | BP۱۶۷/۴/ر۶۵د۹ |
دو راهی روحانیت؛ جستارهایی درباره‌ی مرجعیت شیعه در ایران معاصر تألیف کمال رضوی؛ درون مایه‌ی مقالاتی که در این دفتر گردآمده‌اند، بازنمایاندن الزامات و لوازم نظری و عملی چنین انتخابی است. بحث با مفهوم پردازی جایگاه اجتماعی مرجعیت در قالب نهاد اجتماعی و گروه منزلتی و نهاد مدنی آغاز می‌شود و در ادامه ذیل چند محور، تحول تاریخی روحانیت و مرجعیت در ایران معاصر و چالش‌ها و امکانات پیش روی این تحول نمایانده می‌شود.
گزارش کتاب
تحقیقات جامعه شناختی در خصوص نهادها و سازمان‌های دینی و چهره‌ی شاخص آن ها، که در سنت‌های مختلف؛ راهب، کشیش، پاستور، خاخام، امام و روحانی...نامیده می‌شوند، بخش مهمی از ادبیات جامعه شناختی ادیان را به خود اختصاص داده است. نام گذاری، اشکال، کارکرد و تحول موقعیت اجتماعی این نهادها محور اصلی تحقیقات را تشکیل می‌دهد.
نهاد دینی، نظامی از روابط اجتماعی است که در طول زمان شکل گرفته، ثبات یافته و اقتدار، سلسله مراتب، قواعد، نظام آموزشی و همچنین مناسک یک اجتماع دینی را تنظیم و مدیریت می‌کند و مرز آن را از دیگر حوزه‌های اجتماعی متمایز می سازد. با این وصف می‌توان گفت که نهادهای دینی در همه‌ی ابعاد دین داری نقش مؤثری دارند و در دو بعد تجربی (احساس دینی) و پیامدهای (اخلاق دینی) نیز که جنبه‌ی فردی تری دارند، به شکلی غیر مستقیم تأثیر گذارند. این نهادها تولید کننده‌ی قرائت رسمی و مسلط هر دین اند و از این رو، هر گفتار دینی‌ای که با قرائت نهاد دینی به عنوان قرائت رسمی و مشروع و مسلط دین منطبق باشد به عنوان راست کیشی و راست کرداری، و هر گفتاری که با آن منطبق نباشد دگردیشی و دگرکرداری نامیده می‌شود.
موقعیت خاص روحانیت در تشیع و همچنین نقشی که روحانیت پس از انقلاب در ایران یافت، روحانیت در تشیع را به یکی از موارد ارجح مطالعات نهادهای دینی بدل کرد و ضرورت مطالعات جامعه شناختی در این حوزه را بیش از پیش آشکار ساخت. با نگاه به مسیری که روحانیت و مرجعیت در تاریخ متأخر ایران طی کرده و پایگاه و جایگاهی که اکنون در جامعه‌ی ایران دارد، می‌توان از یک دو راهی، بر سر راه روحانیت سخن گفت: نخست، پذیرش ایفای نقش در قالب یک نهاد مدنی و ادغام و مشارکت در ساخت فعال جامعه‌ی مدنی نحیف اما در حال تکوین و توسعه‌ی ایران؛ و دوم، باقی ماندن بر میراث گذشته و کوشش برای تداوم نقش آفرینی به عنوان یک گروه منزلتی با حفظ امیتازها و خصایل مألوف در جهان جدید. این یک انتخاب تعیین کننده برای نهاد روحانیت در جامعه‌ای است که در حال انتقال از وضعیت پیشین به دورانی جدید است.
درون مایه‌ی مقالاتی که در این دفتر گردآمده‌اند، بازنمایاندن الزامات و لوازم نظری و عملی چنین انتخابی است. بحث با مفهوم پردازی جایگاه اجتماعی مرجعیت در قالب نهاد اجتماعی و گروه منزلتی و نهاد مدنی آغاز می‌شود و در ادامه ذیل چند محور، تحول تاریخی روحانیت و مرجعیت در ایران معاصر و چالش‌ها و امکانات پیش روی این تحول نمایانده می‌شود.[۱]
پانويس
منابع مقاله
کتابخانه تخصصی تاریخ اسلام و ایران