دمساز دو صد کیش درباره مولانا جلال‌الدین
| دمساز دو صد کیش درباره مولانا جلال‌الدین | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | بیانی، شیرین (اسلامی ندوشن) (نویسنده) |
| ناشر | انتشارات جامی |
| مکان نشر | تهران |
| سال نشر | 1384 |
| چاپ | اول |
| کد کنگره | PIR 5305/ب۹/د۸ |
دمساز دو صد کیش درباره مولانا جلال‌الدین تألیف شیرین بیانی(اسلامی ندوشن)، این کتاب، شامل دو بخش (در نه فصل) است: بخش اول مربوط به معرفی خاندان و یاران مولانا و بررسی سرچشمه‌های فکری آنان است و بخش دوم مربوط به بررسی اندیشه‌های عرفانی، علمی و سیاسی خود مولاناست.
بخش اول، شامل چهار فصل است:
نویسنده در فصل نخست، دربارۀ سابقه تاریخی شهر بلخ و بهاءولد یا اولین معلم و مربی او، همچنین در مورد افکار و اندیشه‌های عرفانی بهاءولد و تأثیر مشرب ابن عربی بر او، اطلاعات و توضیحات مفیدی به صورت تحلیلی، ارائه داده است.
فصل دوم، به معرفی ابعاد شخصیت برهان‌الدین محقق ترمذی اختصاص دارد که از او به عنوان معلم دوم مولانا یاد کرده است.
مؤلف در فصل سوم، زندگی، افکار و آبشخورهای اندیشه عرفانی شمس را بررسی نموده و افکار سلمان فارسی، اسماعیلیان و تشیع دوازه امامی را به عنوان منشأ و آبشخورهای اندیشه و عقاید شمس معرفی کرده است.
نویسنده در فصل چهارم، شمس را سومین معلم مولانا می‌داند و به بررسی چگونگی دیدار تاریخی آن دو می‌پردازد. در ادامه، دربارۀ غیبت شمس و وجوه تشابه برهان‌الدین محقق و شمس‌الدین تبریزی مطالب تازه و مفیدی بیان نموده است.
بخش دوم، مشتمل بر پنج فصل است: پژوهشگر در فصل نخست، ابتدا مشرب عرفانی، به ویژه طریقت، سلوک و مریدان مولانا را بررسی کرده و در ادامه آثار پنج‌گانۀ مولانا را معرفی نموده است. در فصل دوم، در مورد دیدگاه مولانا راجع به زن بحث می‌کند و در آن نمونه‌هایی از گفتار و رفتار نیک مولانا با گروه‌های مختلف زنان را مورد اشاره قرار می‌دهد. در فصل سوم، به زندگی سیاسی و اجتماعی مولانا می‌پردازد و رابطۀ هوشمندانه او را با فرمانروایان سلجوقی روم بررسی می‌کند و در ادامه دیدگاه مولانا دربارۀ مغولان و همچنین سیرۀ جانشینان او را با مغولان مورد تحلیل قرار می‌دهد. در فصل چهارم، دیدگاه مولانا را دربارۀ کائنات و راز آفرینش مطرح می‌کند و در فصل پنجم، با عنوان وحدت وجود، دیدگاه مولانا را دربارۀ آن و موضوعات هستی و نیستی، انسان کامل، موسیقی و سماع، تحلیل و بررسی می‌کند و در پایان از عروج ملکوتی او سخن می‌گوید. نگارنده در این پژوهش، بیش از همه از مناقب‌العارفین افلاکی، رساله احمد سپهسالار و آثار خود مولانا بهره گرفته است.
در پایان فهرست‌های منابع و مآخذ اشخاص، فرقه‌ها، اقوام و جای‌ها گردآوری شده است.[۱]
پانويس
- ↑ ر.ک: عالمی، محمدعلم، ص55-56
منابع مقاله
عالمی، محمدعَلَم، کتاب‌شناسی توصیفی مولانا (شامل جدیدترین تحقیقات و قدیمی‌ترین کتاب‌های مولوی پژوهی)، قم، انتشارات دانشگاه قم، 1392ش.