درس وحدت

درس وحدت، مشتمل بر سه سخنرانی سید محمود طالقانی (1289-1358ش) در موضوعات وحدت، مراحل انقلاب و حکومت اسلامی از دیدگاه قرآن و مسئله فلسطین است.

اولین سخنرانی در میدان بهارستان به مناسبت سی‌ام تیر ایراد شده است که در آن برادران مسلمان را به وحدت توصیه می‌کند. وی خاطره سی‌ام تیر را یادآور شده، می‌گوید پیروزی بزرگی که توسط مصدق بدست آمده بود، بر اثر اختلافات داخی به شکست انجامید. طالقانی، هدف انقلاب را سه چیز می‌داند: نفی استعمار، نفی استبداد و نفی استثمار. لذا از تمام ملت می‌خواهد که در دستیبابی به آنها تلاش کنند و در این راه وحدت داشته باشند. به گفته او، مسئله قسط و عدالت نیز دراین‌باره مطرح می‌شود. اگر وحدت باشد، قسط و عدالت و آزادی هم استقرار پیدا خواهد کرد.

سخنرانی دوم، که در مدرسه فیضیه قم ایراد شده، با توجه به آیه «یا ایها المدثر، قم فانذر»، اشاره شده که حکومت اسلامی از زمان پیامبر(ص) در چند مرحله دانسته شده است. مرحله اول، وحی و نبوت بود، و مرحله دوم تدثّر، یعنی به خود فرو رفتن و اندیشه کردن و ابعاد رسالت و چگونگی انجام آن را بررسی کردن. مرحله سوم، قیام است. «قم فانذر» انجام رسالت و شرایط آن را چنین بیان می‌کند. به نظر طالقانی، در انقلاب دو مسئله مطرح است:

مواجه شدن با دشمن قوی، و بزرگ نشان دادن دشمن خود را از آنچه هست.
غرور انقلابی، که در مرحله دوم، انقلابیون دچار غرور می‌شوند: «والرجز فاهجر». طالقانی می‌گوید اکنون که استبداد را منهدم کرده‌ایم، نباید دچار غرور شویم. مرحله سخت‌تر یعنی سازندگی در پیش است. ادامه سخنرانی، سخن از ظلم و استبداد و استعمار است. طالقانی همچنین مسئله انجمن‌های ایالتی و ویالتی را مطرح می‌کند.

سخنرانی سوم، راجع به مسئله فلسطین است. طالقانی، با توجه به آیات قرآن از بیت المقدس (مسجد الاقصی) و مسجد الحرام، به عنوان کانون‌ها و مهدهای انقلاب نام می‌برد. در ادامه، سخنران به بیان مبارزات ملت فلسطین و جنایات رژیم صهیونیستی می‌پردازد. وی حمایت همه‌جانبه ایران را در راه آزادسازی فلسطین از چنگال رژیم صهیونیستی، اعلام می‌کند.^[۱]

پانویس

حقیقت، سید صادق، اندیشه سیاسی در اسلام: کتاب‌شناسی توصیفی، تهران، انتشارات بین‌المللی الهدی، 1377ش.