دانش فقه الحدیث
| دانش فقه الحدیث | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | ربانی، محمد حسن (نويسنده) |
| ناشر | مرکز بين‌المللی ترجمه و نشر المصطفی(ص) |
| مکان نشر | ایران - قم |
| سال نشر | 1395ش - 1438ق |
| چاپ | 2 |
| شابک | 978-964-195-687-7 |
| موضوع | حدیث - علم الدرایه |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | ر2د2 109 BP |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
دانش فقه الحدیث، تألیف محمدحسن ربانی بیرجندی (متولد 1343ش)، بررسی یکی از شاخه‌های مهم علم حدیث، شیوه اعمال آن توسط علما و محدثین و نیز قواعد و راهکارهای آن است.
کتاب، مشتمل بر پیشگفتار و نه فصل است. نویسنده در پیشگفتار درباره پیشینه نگارش کتب فقه الحدیث می‌نویسد: به نظر می‌آید، نخستین کتاب‌هایی که در موضوع «فقه الحدیث» و شرح احادیث نوشته شده‌اند، به قرن پنجم و ششم برمی‌گردد؛ عصری که به شرح‌نویسی و بیان مبهمات و معضلات نهج البلاغه توجه شد. شروح کتب اربعه فقهی، شروح کتاب صحیفه سجادیه و کتب حدیثی دیگر همچون شرح غرر و درر، از دیگر منابعی است که در قرون بعدی، به‌ویژه از قرن دهم به بعد نگاشته شد[۱]. پس از آن برای شناسایی واژه فقه الحدیث، معنای فقه در قرآن و سخنان رسول خدا(ص) و کلام علما مورد مطالعه قرار گرفته است. خلاصه آنکه هدف اصلی فقه الحدیث، به‌‌دست‌آوردن معنی، مفهوم و مراد کلام معصوم(ع) است که در این صورت، توجه و عنایت به علوم مقدماتی که در به‌‌دست‌آوردن مقصود کلام معصوم دخالت دارد نیز لازم است[۲].
در اولین فصل کتاب، نهج‌البلاغه به‌عنوان اولین خاستگاه فقه الحدیث شیعه معرفی شده است. در این فصل، نه شرح بر نهج‌البلاغه معرفی شده که اولین آنها معارج نهج‌البلاغه علی بن زید بیهقی (متوفی 565ق) و آخرین آنها شرح نهج‌البلاغه آیت‌الله مکارم شیرازی است[۳].
در فصول دیگر کتاب، شروح جوامع روایی متقدمان، شروح ادعیه، اربعینیات و سایر منابع، مورد بحث قرار گرفته است؛ به‌عنوان مثال بخش عمده نظریات علامه طباطبایی در المیزان به فقه الحدیث اختصاص یافته و بخش نقد حدیث در المیزان بسیار ارزشمند است[۴].
نویسنده، معتقد است که گاهی یک فقیه نسبت به معنای یک حدیث، به‌مراتب بهتر و واضح‌تر از آنچه در کتاب‌های شرح حدیث وجود دارد، مطالب قابل توجه و عنایتی را گفته است که در این خصوص کتاب الحدائق الناظرة شیخ یوسف بحرانی (1186ق) مثال‌زدنی است[۵].
فقه الحدیث همانند علوم دیگر دارای قواعدی است که نویسنده یازده قاعده برای آن برشمرده که از آن جمله توجه به قرآن کریم و یا توجه به سؤال و شخصیت راوی است[۶].
پانویس
منابع مقاله
پیشگفتار و متن کتاب.