خیمههای عزا: رویکردی انسانشناختی و جامعهشناختی به هیئتهای عزاداری در ایران
خیمههای عزا تألیف گروهی از نویسندگان به کوشش جبار رحمانی (متولد 1359ش) انسانشناس و پژوهشگر دین، با دبیری محسن حسام مظاهری (متولد 1361ش)؛ کتابی است که به بررسی انسانشناختی و جامعهشناختی هیئتهای عزاداری در ایران میپردازد. این اثر توسط نشر آرما در اصفهان منتشر شده و شامل 20 مقاله در 6 فصل است که به تحلیل ابعاد مختلف پدیدۀ هیئتهای مذهبی در ایران معاصر میپردازد.
| خیمههای عزا | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | رحمانی، جبار (به کوشش) مظاهری، محسن حسام (دبیر مجموعه) |
| عنوانهای دیگر | رویکردی انسانشناختی و جامعهشناختی به هیئتهای عزاداری در ایران |
| ناشر | آرما |
| مکان نشر | اصفهان |
| سال نشر | 1403 |
| چاپ | اول |
| شابک | 978-622-7863-38-3 |
| موضوع | هیئتهای عزاداری - جنبههای اجتماعی - ایران |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | BP ٢۶٠ |
ساختار
کتاب در شش فصل اصلی و یک مؤخره سازماندهی شده است:
1) تأملاتی نظری درباره هیئت و جماعتهای آیینی،
2) هیئت، جامعه مدنی و تحولات تاریخی،
3) هیئت، زنانگی و هویت،
4) هیئت و مسئله معنا،
5) هیئت، موقعیتهای پاندمیک و جامعه شبکهای، و 6) جماعتوارههای بزرگ: از هیئت تا پیادهروی اربعین.
گزارش کتاب
کتاب «خیمههای عزا» به کوشش جبار رحمانی، پژوهشی جامع درباره هیئتهای عزاداری در ایران از منظر انسانشناسی و جامعهشناسی است. این اثر که در مجموعه «کتابهای سرو (مطالعات اجتماعی شیعه)» منتشر شده، با رویکردی میانرشتهای به تحلیل یکی از مهمترین نهادهای مذهبی-اجتماعی در ایران میپردازد.
فصل اول کتاب به مباحث نظری درباره هیئت و جماعتهای آیینی اختصاص دارد. در این فصل مقالاتی درباره شناخت بدنمند در آیینها، ماهیت مدنی هیئتهای مذهبی و شکلگیری فرم اجتماعی هیئت در ایران ارائه شده است. فصل دوم با عنوان «هیئت، جامعه مدنی و تحولات تاریخی» به بررسی نقش هیئتها در تقویت جامعه مدنی، تجربه دینی در هیئتها و تحولات تاریخی این نهاد میپردازد.
یکی از بخشهای مهم کتاب، فصل سوم است که به رابطه هیئتها با مسئله زنانگی و هویت میپردازد. در این فصل مقالاتی درباره مجالس مذهبی زنانه در تهران و بررسی یک هیئت زنانه در اندیمشک ارائه شده است. فصل چهارم به مسئله معنا در هیئتها اختصاص دارد و شامل مقالاتی درباره زنان شیعه در ایتالیا، کنشهای مویه و لعن، و رابطه مناسک عزاداری با معناداری زندگی است.
فصل پنجم کتاب به بررسی هیئتها در شرایط پاندمیک و جامعه شبکهای میپردازد و تحولات عزاداری در دوران کرونا را تحلیل میکند. فصل پایانی نیز به بررسی جماعتوارههای بزرگ مانند پیادهروی اربعین اختصاص دارد. کتاب با مؤخرهای از جبار رحمانی درباره «خیابان و اجتماعات بزرگ مذهبی» به پایان میرسد که تحلیلی از فرم نوین جماعتهای آیینی در ایران مدرن ارائه میدهد.
این کتاب با گردآوری مقالاتی از محققان برجسته حوزه مطالعات دین و جامعه، تصویر جامعی از هیئتهای عزاداری به عنوان یکی از مهمترین نهادهای اجتماعی-مذهبی ایران معاصر ارائه میکند و برای پژوهشگران علوم اجتماعی، مطالعات دین و علاقهمندان به فرهنگ شیعی منبعی ارزشمند محسوب میشود.[۱]
پانويس
منابع مقاله
پایگاه کتابخانه تخصصی ادبیات