خاک پاکان: تاریخ آرامگاههای خاندان پیامبر(ص) و صحابه خاص آنان
| خاک پاکان: تاریخ آرامگاههای خاندان پیامبر(ص) و صحابه خاص آن | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | حسینی جلالی، محمدحسین (نویسنده) اسماعیلی، قربانعلی (مترجم) |
| عنوانهای دیگر | مزارات اهل البیت(ع) و تاریخها |
| ناشر | آستان قدس رضوی، شرکت به نشر |
| مکان نشر | مشهد |
| سال نشر | 1380 |
| چاپ | دوم |
| شابک | 964-333-450-3 |
| موضوع | زیارتگاههای اسلامی |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | BP262/ح5م4041 |
خاک پاکان: تاریخ آرامگاههای خاندان پیامبر(ص) و صحابه خاص آنان تألیف محمدحسین حسینی جلالی است که با ترجمه قربانعلی اسماعیلی به زبان فارسی منتشر شده است. این اثر در واقع ترجمهای است از کتاب عربی «مزارات اهل البیت(ع) و تأريخها» که به پیشنهاد انتشارات آستان قدس رضوی (شرکت به نشر) به فارسی برگردانده شده است.
مترجم کوشیده است تا با پایبندی به اصل اثر، متن را با کمترین دخل و تصرف ترجمه کند؛ با این حال، در مواردی که اشعار موجود در متن به رویدادهای تاریخی خاصی اشاره داشتند و برای خواننده فارسیزبان نامأنوس یا غیرقابل استفاده بودند، آنها را حذف کرده است. همچنین، برخی عناوین و اعلام به منظور هماهنگی بیشتر با ذائقه مخاطب فارسیزبان، تغییر یافتهاند.
اسماعیلی در مقدمه اشاره کرده که شیوه ارجاعدهی در متن اصلی، با استانداردهای رایج علمی مطابقت نداشته و به دلیل عدم دسترسی به منابع اصلی و ناقص بودن مشخصات آنها، ترجیح داده همان شیوه مؤلف را حفظ کند و از افزودن یادداشتهای جدید خودداری نماید. این ترجمه بر اساس نسخهای انجام شده که در سال ۱۳۱۵ هجری قمری به همت مؤسسة الاعلمی للمطبوعات در بیروت به چاپ رسیده بود.
معرفی کتاب اصلی
مزارات اهل البیت(ع) و تأريخها، تألیف محمدحسین حسینی جلالی (معاصر)، کتابی تکجلدی به زبان عربی در حوزه کلام و تاریخ اسلامی است. مؤلف در این اثر، به معرفی زیارتگاهها و مساجد مشهور کشورهای عراق، ایران، دمشق، اردن، قدس و مصر پرداخته است.
ساختار
کتاب دارای یک مقدمه از مؤلف و محتوای اصلی در سه فصل میباشد. از جمله منابع مورد استفاده در کتاب میتوان به إثبات الوصية مسعودی، أخبار الزینبات عبیدی، إرشاد شیخ مفید، الإستيعاب ابن عبدالبر، أعلام الوری طبرسی، أعیان الشيعة امین، تذکرة الخواص سبط ابن جوزی، تفسیر امام حسن عسکری(ع)، تهذيب الأحكام شیخ طوسی، توحيد صدوق، سنن ابن ماجه و... اشاره نمود.
گزارش محتوا
مؤلف در آغاز کتاب میآورد:
زیارتگاههای اهلبیت(ع) محل تعلیمات دینی و عبرتآموزی از تاریخ و جهاد با نفس و مال و ایثارگری در راه خدا محسوب میشود. متون زیارات مأثور را میتوان به منزله سلسله درسهایی که حاوی مهمترین نقاط برجسته زندگی زائر و پایبندی او به برخی اصول است، به شمار آورد. با توجه به اهداف اسلامی که این مکانهای زیارتی نماد آن هستند، نویسنده فصلی با عنوان «شرح الأربعين النبوية» که در سال ۱۳۹۵ق به چاپ رسیده را به کتاب ضمیمه کرده است. سپس مناسب دیده که این موضوع را با مطالب مرتبط بسط دهد و آن را به چند فصل درباره زیارت، نگاهی اجمالی به سبک زندگی زائر، متن زیارات و... برساند و به شکل کتابی مستقل منتشر کند؛ نتیجه این طرح، کتاب حاضر است. نویسنده توضیح خود درباره کتاب را با این دعا به پایان برده است؛ امیدوارم این صفحات بتوانند گوشهای از نقش بزرگ و تاریخسازی که اهلبیت(ع) با بذل اموالشان در راه خدا انجام دادهاند و با آبیاری درخت اسلام به خون خویش به پایان رساندهاند، را نشان دهد[۱].
نویسنده فصل نخست را به مشروعیت زیارت و زیارتنامه اختصاص داده و در خلال آن به شبهات مطرح شده در این زمینه پاسخ میدهد. زیرمجموعه این بخش، مباحث مربوط به ساخت بنا بر قبور نیز طرح شده است.
در فصل دوم، اماکن زیارتی معرفی گردیده که شامل اماکن زیارتی حجاز، عراق، ایران، شام (دمشق)، اردن، قدس و مصر میگردد.
فصل سوم به زیارتنامههای منصوص اشاره دارد. در این بخش، چگونگی و متن زیارتنامهها بیان شده است.
در بخشی از کتاب در توصیف مسجد سهله آمده است: مسجد سهله، مسجدی کهن است که در نزدیکی کوفه، در سمت شمال غربی آن واقع شده و حدود ۲ کیلومتر با مسجد کوفه فاصله دارد. بر روی این مسجد، بازسازیها و تعمیرات بسیاری انجام پذیرفته و ائمه(ع) آن را ستودهاند. امام باقر(ع) فرمودهاند: خداوند هیچ پیامبری را برنینگیخت مگر آنکه در مسجد سهله نماز گزارده است و عدل الهی (یعنی امام زمان عج) از آنجا ظهور خواهد کرد و در آن ستونی هست که دیگر ستونها پشت سر آن قرار میگیرند. این مسجد، منزلگاه پیامبران و اوصیاء و شایستگان است. امام صادق(ع) نیز درباره آن فرمودهاند: هیچ غمزدۀ (مکروبی) نیست که به مسجد سهله آمده و میان نماز مغرب و عشاء دو رکعت نماز بخواند و خدا را بخواند (دعا کند) مگر آنکه خداوند غمش را برطرف میسازد. امام سجاد(ع) نیز فرمودهاند: هر که دو رکعت نماز در مسجد سهله بگزارد، خداوند دو سال بر عمرش میافزاید. در روایتی از امام صادق(ع) نیز این مسجد، خانه ادریس نبی دانسته شده که در آنجا خیاطی میکرده است....[۲]
از اعمال این مسجد این است که در شب چهارشنبه پس از نماز مغرب به آنجا رفته و برای برآورده شدن حاجات، دو رکعت نماز گزارده و پس از نماز این دعا خوانده شود: «أنت الله لا إله إلا أنت مبدىء الخلق و معيدهم، و أنت اللّه لا إله إلا أنت خالق الخلق و رازقهم، و أنت اللّه لا إله إلا أنت القابض الباسط، و أنت اللّه لا إله إلا أنت مدبر الأمور، و باعث من في القبور، أنت وارث الأرض، و من عليها أسألك باسمك المخزون المكنون الحي القيوم، و أنت اللّه لا إله إلا أنت عالم السر و أخفى، أسألك باسمك الذي إذا دعيت به أجبت و إذا سئلت به أعطيت، و أسألك بحقك على محمد و أهلبيته، و بحقهم الذي أوجبته على نفسك أن تصلي على محمد و أهلبيته، و أن تقضي لي حاجتي الساعة الساعة يا سامع الدعاء، يا سيداه، يا مولاه، يا غياثاه، أسألك بكل اسم سميت به نفسك، أو استأثرت به في علم الغيب عندك أن تصلّي على محمد و آل محمد، و أن تعجل فرجنا الساعة يا مقلب القلوب و الأبصار يا سميع الدعاء».[۳]
وضعیت کتاب
کتاب به شهید ابوالهادی محمدتقی حسینی (تاریخ شهادت ۱۴۰۲ ه.ق) تقدیم گردیده است.[۴] فهرست مطالب در پایان اثر و فهرست منابع نیز در انتهای آن قرار گرفته است.
پانویس
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب.