حموی جوینی، ابراهیم بن محمد
صدرالدين ابراهیم بن محمد بن مؤيد حمّويى جُوينى شافعى (644-722ق)، ملقب به ابوالجامع، محدث، صوفی، از علماى شافعی و یا شیعه، نویسنده فرائد السمطین در فضائل امام على، فاطمه زهرا، حسنين عليهم‌السلام، و ائمه ديگر شیعیان علیهم‌السلام
| نام | حموی جوینی، ابراهیم بن محمد |
|---|---|
| نامهای دیگر | ابن ح‍م‍وی‍ه، ابراهیم بن محمد
جوینی خراسانی، ابراهیم بن محمد |
| نام پدر | محمد سعدالدین حموی |
| متولد | 644ق |
| محل تولد | آمل |
| رحلت | 722 ق |
| اساتید | عبدالحميد بن فخار بن معد الموسوى حلى
يوسف بن على پدر علامه حلى |
| برخی آثار | فرائد السمطین |
| کد مؤلف | AUTHORCODE01400AUTHORCODE |
ولادت
به سال 644 در آمل در خانواده‌اى اهل علم و تصوف به دنيا آمد. منتسب شدن وى به حمّوئى بدان جهت است كه در ميان اجداد وى «حمويه» نامى وجود دارد.
حمويى براى كسب حديث مسافرتهاى بسيار كرد و با ديدار مشايخ و از راه‌هاى گوناگون سعى در جمع‌آورى احاديث نمود. ذهبى در شمار مشايخ خويش از او نام برده و شرح حالى براى وى نوشته است.
حمويى و پدرش از جمله صوفيان بودند و در ميان صوفيه از جايگاه بلندى برخوردار بودند. وى شيخ خراسان در زمان خويش و از اهل جوين بود. غازان خان مغول در سال 694 به دست او اسلام آورد.
مذهب
حموئى به لحاظ گرايش مذهبى شافعى بود. اما برخى نويسندگان شيعى با توجه به مطالب كتاب وى او را شيعه دانسته‌اند. صاحب رياض و محسن امين از جمله كسانى هستند كه وى را شيعه دانسته‌اند. اين عده تشيع وى را به دليل روايتش از علماى بزرگ شيعه، شاگردى ايشان، روايت موجود در كتاب فرائد السمطين كه وصايت را براى امام على نقل كرده و اينكه فضائل و خوارق عادت وى را بر شمرده مى‌دانند. آقا بزرگ نيز در الذريعه برخى قطعات برگرفته از كتاب حمويى را كه نشانگر شيعى بودنش است، نقل مى‌كند. اما محدث نورى در خاتمه مستدرك اين نظر را صحيح ندانسته و مى‌گويد كسانى كه با توجه به برخى از روايات موجود در كتاب فرائد السمطين وى را شيعه دانسته‌اند به تمام روايات منقول در كتاب وى توجه نكرده‌اند زيرا وى احاديث مربوط به فضائل خلفا را نيز آورده است.
ذهبى وى را «حاطب ليل» دانسته كه ظاهراً به خاطر نقل فضائل امام على و ائمه شيعه در كتاب فرائد المسطين است. گرايشات صوفيانه او نقل احاديث مربوط به مقامات ائمه به ويژه امام على را تسهيل مى‌كند.
اساتيد
برخى مشايخ شيعى وى كه در صدر اسانيد وى به چشم مى خورد عبارتند از: عبدالحميد بن فخار بن معد الموسوى حلى، احمد ابن طاووس، يوسف بن على پدر علامه حلى، خواجه نصيرالدين طوسى و از اهل سنت: ابن عساكر عبدالحافظ مقدسى، عبدالصمد بن ابى الجيش بغدادى (م.675).
وفات
صدرالدین حموئی به قولی، در سال ۷۲۲ق، در عراق درگذشت، اما به گفته ذهبی که معاصر و شاگرد وی بود، در همین سال در خراسان از دنیا رفت. زیارتگاهی در مسجد صدریه، در شرق بغداد قرار دارد و به «صدرالدین حموئی» منسوب است، اما با توجه به قول ذهبی که وفات وی را در خراسان ذکر کرده، انتساب این زیارتگاه به وی، محل تردید است.