حاشية العلامة ابن حجر الهيتمي علی شرح الإيضاح في مناسك الحج للإمام النووي

حاشية العلامة إبن حجر الهيتمي على شرح الإيضاح في مناسك الحج
پدیدآوران	ابن حجر هیتمی، احمد بن محمد (نويسنده) نووی، یحیی بن شرف (نویسنده)
ناشر	دار الحدیث
مکان نشر	لبنان - بیروت
سال نشر	13سده
چاپ	1
زبان	عربی
تعداد جلد	1
کد کنگره	/ن9 الف9022 180/931 BP
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

حاشية العلامة ابن حجر الهيتمي علی شرح الإيضاح في مناسك الحج للإمام النووي، اثر احمد بن محمد بن حجر هیتمى شافعی (909-974ق/ 1503-1567م)، شرحی است بر کتاب «الإيضاح في المناسك» یحیى بن شرف بن مرى بن حسن بن حسین بن محمد بن جمعة بن حزام نووى شافعی (631-676ق).

شیوه شرح بدین صورت است که ابتدا بخشی از متن اصلی کتاب، در بالای صفحه آمده و در ادامه، در پایین صفحه، به فاصله یک خط افقی، قسمت‌هایی از آن، با لفظ (قوله...) انتخاب شده و به توضیح و تشریح واژگان و عبارات آن قسمت و تبیین مراد و منظور نویسنده، پرداخته شده است.

نمونه بحث

متن:

«(الثانية) إذا عزم علی الحج فينبغي أن يستخير الله تعالی و هذه الاستخارة لا تعود إلی نفس الحج؛ فإنه خير لا شك فيه و إنما تعود إلی وقته...».

شرح:

«(قوله إذا عزم علی الحج): يلحق به العزم علی كل واجب أو مندوب موسع، بل ينبغي ندب الاستخاره حتی في المباح.

(قوله فينبغي): أي يندب؛ للخبر الصحيح: «من سعادة ابن آدم استخارة الله و من شقاوة ابن آدم تركه استخارة الله».

(قوله و هذه الاستخارة لا تعود إلی نفس الحج إلخ): يؤخذ منه أنه لا استخارة في الواجب المضيق و هو ظاهر؛ لأن معنی الاستخاره طلب خير الأمرين من الفعل الآن أو تركه و هذا لا يتصور إلا في الموسع دون المضيق؛ لأنه لا رخصة في تأخيره».

ماتن، استخاره در هنگام عزم بر سفر حج را «شایسته» و آن را مربوط به زمان حج دانسته، نه مربوط به خود حج؛ چراکه آن بی‌تردید خیر است.

شارح، عزم بر هر واجب یا مستحب موسع، بلکه حتی مباح را ملحق به عزم بر حج دانسته و علت شایسته بودن یعنی استحباب آن را خبر صحیحی معرفی کرده که استخاره را از جمله سعادت آدمی و ترک آن را در زمره شقاوت وی بشمار آورده است. وی از متن چنین برداشت کرده که استخاره در واجب مضیق جا ندارد؛ چراکه استخاره، یعنی اینکه انسان از میان دو امر (انجام فعل هم‌اکنون و ترک آن)، از خداوند درخواست بهترینش را کند و این فقط در موسع قابل تصور است، نه در مضیق؛ چراکه رخصتی در تأخیر مضیق نیست.

منابع مقاله

متن کتاب.