جستارهایی در میراث اسلامی (مجموعه مقالات، یادداشتها، اسناد و متون)
جستارهایی در میراث اسلامی (مجموعه مقالات، یادداشتها، اسناد و متون، دفتر سوم ویژهنامۀ مراغهپژوهی) به کوشش مسعود غلامیه (متولد 1346ش) و یوسف بیگ باباپور (متولد 1357ش)؛ پژوهشگران تاریخ و میراث فرهنگی؛ این کتاب مجموعهای ارزشمند از مقالات، یادداشتها، متون و اسناد مربوط به میراث دورۀ اسلامی با محوریت مراغهپژوهی است که بدون درنظرگرفتن محدودۀ زمانی از سدههای آغازین دورۀ اسلامی تا اواخر دورۀ قاجاریه را در بر میگیرد.
| جستارهایی در میراث اسلامی (مجموعه مقالات، یادداشتها، اسناد و متون، دفتر سوم ویژهنامۀ مراغهپژوهی) | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | غلامیه، مسعود (گردآورنده)
خامه يار، احمد (گردآورنده) بیگ باباپور، یوسف (گردآورنده) قاسملو، فريد (گردآورنده) نيکبخت، رحيم (گردآورنده) عبدلی آشتیانی، اسدالله (گردآورنده) |
| ناشر | سفیر اردهال |
| مکان نشر | تهران |
| سال نشر | 1392 |
| چاپ | اول |
| شابک | 978-600-313-026-5 |
| موضوع | اسلام - نسخههاي خطي
نسخههاي خطي - ايران نسخه شناسي |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | 2خ5الف / 6611 Z |
ساختار
این کتاب شامل مجموعهای از مقالات متعدد در قالب یک مجلد میباشد.
گزارش کتاب
کتاب «جستارهایی در میراث اسلامی (دفتر سوم ویژهنامۀ مراغهپژوهی)» به کوشش مسعود غلامیه و یوسف بیگ باباپور، مجموعهای جامع و ارزشمند از پژوهشهای مربوط به شهر تاریخی مراغه است. این اثر که به عنوان دفتر سوم از مجموعه «جستارهایی در میراث اسلامی» منتشر شده، به طور ویژه به بررسی ابعاد مختلف تاریخی، فرهنگی، هنری و اجتماعی مراغه میپردازد.
مراغه با سابقۀ تاریخی و فرهنگی غنی، از شهرهای مهم ایران در ادوار مختلف تاریخی بوده است. در این کتاب اشاره شده که دربارۀ گذشتۀ مراغه به ویژه اوضاع پیش از اسلام آن اطلاعات روشنی در دست نیست، اما به اعتباری در عهد اشکانیان نام آن «فراعته» بوده و جغرافینویسان بعد از اسلام چون بلاذری، ابن فقیه و یاقوت حموی نام آن را «افرارود» و «فرارود» یاد کردهاند. سدههای پنجم تا هشتم هجری دوران اوج تمدن و فرهنگ در مراغه شمرده میشود که نقطۀ اوج آن احداث رصدخانۀ عظیم مراغه بود.
این کتاب شامل مقالات متعددی است که هر یک به جنبهای خاص از تاریخ و فرهنگ مراغه پرداخته است. از جمله مقالات مهم این مجموعه میتوان به «مراغه در یک نگاه» اثر احمد کتابچی، «ساختارشناسی فرهنگ و تمدن هزارۀ اول قبل از میلاد» نوشتۀ توحید همتی ارقون، و «تجلی هنر و تزیین کاشی در معماری اسلامی مراغه» اشاره کرد.
در بخشی از کتاب به شخصیتهای برجستۀ مراغه پرداخته شده است. اوحدی مراغی، شاعر نامدار قرن هشتم هجری که در سال 670 قمری در مراغه به دنیا آمد و در سال 738 قمری درگذشت، از جمله این شخصیتهاست. بیشتر تذکرهنویسان او را از مریدان اوحدالدین کرمانی میدانند و دلیل تخلص او به «اوحدی» را نیز بدین علت میدانند. از آثار وی میتوان به مثنویهای جام جم و دهنامه و دیوان اشعار شامل قصاید و غزلیات عرفانی اشاره کرد.
عبدالقادر مراغی از دیگر شخصیتهای بارز مراغه بوده که ملقب به «حافظ، گوینده و نظام الدین» بوده است. وی را عالم به علوم متداول زمان، حافظ و قاری قرآن، دارای طبع شعر، خوشنویسی استاد، تصویرگری ماهر، موسیقیدان و موسیقیپژوه دانستهاند. کنز الالحان، مقاصد الالحان، جامع الالحان و شرح الادوار از آثار مهم وی هستند.
مقالات متعددی در این کتاب به بررسی جنبههای مختلف تاریخ مراغه پرداخته است، از جمله «نگاهی به مکتب علمی مراغه در دورۀ ایلخانی» اثر یوسف بیگباباپور، «خواجه نصیرالدین طوسی و رصدخانۀ مراغه» نوشتۀ اکبر وقاریفر، و «معبد مهر مراغه» اثر نوشین شکوری.
این کتاب همچنین شامل اسناد تاریخی ارزشمندی است که برای پژوهشگران تاریخ منطقه حائز اهمیت فراوان است. از جمله این اسناد میتوان به «اسنادی از میرزاحسن شکوهی و مبارزات مشروطیت او»، «صورت سیاق خسارات وارده در واقعۀ خونین یورش شیخ عبیدالله کرد به مراغه» و «دیباچه بیاض شاهزاده امامقلی میرزای قاجار» اشاره کرد.
در پایان کتاب، ضمیمهای شامل آلبوم تصاویر تاریخی مراغه به کوشش مسعود غلامیه و یوسف بیگباباپور ارائه شده که بر ارزش بصری و مستند این اثر افزوده است. این کتاب به عنوان منبعی ارزشمند برای پژوهشگران تاریخ، باستانشناسی، هنر و فرهنگ ایران به ویژه پژوهشگران حوزۀ آذربایجان شناسی محسوب میشود.[۱]
پانويس
منابع مقاله
پایگاه کتابخانه تخصصی ادبیات