جستارهایی در تاریخ ایران؛ مجموعه مقالات نخستین کنگرۀ تاریخدانان ایران
جستارهایی در تاریخ ایران؛ مجموعه مقالات نخستین کنگرۀ تاریخدانان ایران تألیف جمعی از نویسندگان به کوشش شهرام یوسفیفر، این کتاب دربرگیرندۀ مجموعه مقالات به مناسبت تشکیل نخستین کنگرۀ تاریخدانان کشور میباشد که در چهاردهم تا شانزدهم شهریور ماه سال 1391 در شهر همدان برگزار گردید.
| مجموعه مقالات نخستین کنگرۀ تاریخدانان ایران | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | یوسفیفر، شهرام (نویسنده) |
| ناشر | نگارستان اندیشه |
| مکان نشر | تهران |
| سال نشر | 1398 |
| شابک | 7ـ11ـ6607ـ622ـ978 |
| کد کنگره | |
گزارش کتاب
این کتاب دربرگیرندۀ مجموعه مقالات به مناسبت تشکیل نخستین کنگرۀ تاریخدانان کشور میباشد که در چهاردهم تا شانزدهم شهریور ماه سال 1391 در شهر همدان برگزار گردید. در مقالات ارسال شده به این کنگره، محوریت آموزش و پژوهش در رشتۀ تاریخ بیشتر مدنظر بوده است. از اینرو در مدت مقرر حدود چهل خلاصۀ مقاله و سی اصل مقاله به دبیرخانه کنگره ارسال شده که پس از طی مراحل داوری، نیز بنا به محدودیت امکانات چاپ، از آن میان تعداد 15 مقاله انتخاب و در این کتاب منتشر شده است.
در ادامۀ این معرفی، به چکیدۀ چند مقاله از این کتاب اشارهای گذرا خواهیم کرد.
در بخشی از درآمد نوشتار «تحول نهادهای آموزش کودکان در تاریخ ایران» آمده است: «حرکتهای تاریخی و اجتماعی در نهادهای آموزش و پرورش و هدفها و اصول و برنامههای آن دگرگونیهای لازم را پدید آورده و به مرور ارزشها و اعتبارهای فرهنگی متناسب و متحول را به نهادهای مزبور انتقال داده است به این اعتبار میتوان نهادهای یادشده را در مجموعۀ فرهنگ جامعه قرار داد و مسیر حرکتها و دگرگونیهای سنتی آن را آشکار کرد. بررسی این امر اجتماعی ـ فرهنگی در سطح ابتدایی (کودکان بیش و کم پنجساله تا نوجوانان سیزده ساله) موضوع این پژوهش است». (ص 39)
در ابتدای مقالۀ «ادیبان و دانشمندان ایرانی مهاجر و آثار علمی ـ ادبی آنان در حکومت سلاجقه روم» میخوانیم: «مهاجرت تعداد زیادی از ایرانیان به آسیای صغیر که با فتح بزرگ آلبارسلان در ملازگرد بسیار پررنگتر گردیده بود، از قرن هفتم به بعد و با شروع حملات مغول گستردگی بیشتری پیدا کرد. شکلگیری دولت سلجوقیان روم بهزودی آناتولی را نهتنها به عنوان پایگاه جدید قدرت و رفاه، بلکه به عنوان کانون تحولات فرهنگی مطرح کرد که در آن رواج محسوس عنصر ایرانی بیش از همه جلب نظر میکرد. مسئلۀ اساسی در تحقیق حاضر بررسی چگونگی حضور این مهاجران ایرانی و میزان تأثیر آنان در توسعۀ فرهنگ ایرانی در آسیای صغیر بهخصوص در زمینۀ آثار تألیفی میباشد. نگارنده با استفاده از روشی تاریخی با رویکرد توصیفی و تحلیلی به بررسی منابع و اطلاعات موجود پرداخته و حتی الامکان سعی نموده است منابع تحقیقی و پژوهشهای صورتگرفته را با منابع اصلی مقایسه نموده و در صورت وجود اختلاف به بررسی و نقد آنها بپردازد». (ص 59)
جهانبخش ثواقب در نوشتار خود با عنوان «ضرورت بازنگری رشتۀ تاریخ» مینویسد: «برنامهریزی برای آیندۀ مطلوب رشتۀ تاریخ مستلزم بررسی نقادانه و آسیبشناسی وضعیت موجود است تا جنبههای قوت، ضعفها، کاستیها و آسیبهای وضعیت کنونی مشخص شود و بر مبنای این بررسی و بر اساس اهداف اسناد بالادستی «سند چشمانداز»، «برنامۀ جامع علمی کشور» و سیاست راهبردی «اسلامیکردن دانشگاهها» به تصمیمگیری پرداخت. این آسیبشناسی در چندین حوزه شامل: مبانی معرفتی، نیروی انسانی (استاد و دانشجو)، سرفصلها و متون درسی، مجلات تاریخی و پایاننامههای تحصیلی میبایست صورت گیرد.... در این مقاله ضرورت اصلاح و بازنگری رشتۀ تاریخ مورد تأکید قرار میگیرد». (ص 97)
در بخشی از نوشتار «جستاری در باورهای دینی، اساطیری و حماسی در ساختار تقویم اوستایی» آمده است: «پژوهش حاضر سعی دارد ساختار فنی و علمی تقویم اوستایی را بازشناسی و مورد مداقه قرار دهد و نقش جلوههای فرهنگی چون اساطیر و باورهای دینی و آداب و سنن و مراسم آئینی مندرج در آن را مورد تجزیه و تحلیل قرار دهد. این جستار که با استناد به بررسی کهنترین متون و شواهد تاریخی نظیر اوستا و بخشهای گوناگون آن نظیر یشتها، وندیداد، خرده اوستا و برخی متون پهلوی دیگر و آثاری از مورخان و منجمان دورۀ اسلامی و برخی از مآخذ معتبر دیگر صورت گرفته است». (ص 173)[۱]
پانويس
منابع مقاله
پایگاه کتابخانه تخصصی ادبیات