جزء فيه من روى عن النبي صلىاللهعليهوسلم من الصحابة في الكبائر
جزء فیه من روی عن النبي(ص) من الصحابة في الکبائر نوشته ابوبکر احمد بن هارون بردیجی(متوفای 310ق) از عالمان و حافظان مشهور حدیث است. در ذیل این اثر حدیثی نوشتهای با عنوان«الزیادات علی الکبائر» آمده است.
| جزء فيه من روى عن النبي صلى الله عليه و سلم من الصحابة في الكبائر | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | بردیجی، احمد بن هارون (نويسنده)
ترکی، محمد بن ترکی (محقق) ضیاء الدین مقدسی، محمد بن عبد الواحد (نویسنده) |
| عنوانهای دیگر | الزیادات علی الکبائر |
| سال نشر | 1426ق - 2005م |
| چاپ | 1 |
| موضوع | گناهان کبیره,گناهان کبیره -- احادیث,احادیث اهل سنت -- قرن ۴ق,احادیث اهل سنت -- قرن ۷ق |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | BP ۲۲۵/۶/ب۴ج۴ |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
این کتاب مشتمل بر احادیثی در مورد گناهان کبیره و سختگیری در مورد آنها است[۱]که نویسنده آنها را از طریق یازده روای از اصحاب پیامبر(ص) ذکر کرده است.[۲]
گفته شده است این کتاب، نخستین اثر در موضوع یاد شده و تنهاترین نوشته در نوع خود در قرون گذشته است. ذکر احادیث با سند، به شیوه همعصران نویسنده، و آوردن برخی احادیث با طرق منحصر به فرد که در جای دیگر دیده نمیشود مانند حدیث ابوهریره و حدیث ابی ایوب بر اهمیت کتاب افزوده است. با این وجود آوردن برخی از احادیث که راویان ضعیف در آنها دیده میشود باضافه عدم شمول کتاب در ذکر احادیث مربوط به کبائر از نقدهای مطرح شده بر کتاب است.[۳]
مطالب کتاب با حدیثی از پیامبر(ص) در پاسخ به پرسشی پیرامون گناهان کبیره از طریق عبدالله مسعود آغاز شده که در آن پیامبر(ص) شرک، قتل و زنا را گناهان کبیره معرفی کرده است[۴]در ادامه نویسنده احادیث دیگری درباره گناهان کبیره از طرق راویان مختلف آورده و مطالب کتاب را با حدیث نبوی از طریق عبدالله بن انیس درباره پرهیز از گناهان کبیره مانند شرک، قتل، زنا، ربا و ...پایان داده است.[۵]
نویسنده تنها متعرض احادیثی شده که صراحتا در آنها ذکر شده که فلان عمل از گناهان کبیره است. و احادیث دیگری را که ممکن است در زمره گناهان کبیره قرار گیرند اما تصریحی به کبیره بودنشان نشده، ذکر نکرده است. او در هر حدیث، تنها به یک طریق از هر صحابی اکتفا کرده است. وی نام صحابی را ذکر میکند و سپس یک طریق از او نقل میکند. شاید هدف او از این کار اختصار بوده است. او همچنین به تفاوت بین تعبیرهای به کار رفته توسط روات اهمیت میدهد. مثلا در حدیث اول، بین تعبیر ابن نمیر در نقل حدیث و تعبیر ثوری و جریر فرق میگذارد. او به متن احادیث و اضافات موجود در آنها اهمیت داده است. به عنوان مثال، در حدیث پنجم پس از ذکر حدیث میگوید:«ذکر قذف المحصنات(تهمت زدن به زنان پاکدامن)در تمام احادیث نیامده است». توجه به علتیابی احادیث و اسامی و القاب از ویژگیهای دیگر روش نویسنده است. [۶]
الزیادات علی الکبائر
الزیادات علی الکبائراز ضیاءالدین مقدسی(643-569ق) است. زیادات، عبارت از چند حدیث است که مقدسی در چند جای نسخه خطی در اختیار افزوده است. همگی احادیث در مورد گناهان کبیره هستند. برخی از آنها در برگه عنوان، برخی بعد از پایان مطالب بردیجی و برخی دیگر در انتهای کتاب و بعد از مطالب نقل شده از امالی محمد بن احمد بن نمله است.[۷] از آنجایی که احادیث یاد شده همسو با موضوع کتاب بوده محقق آوردن آنها را به صورت ذیل یا اضافات بر کتاب مفید دانسته است.[۸] بیشتر این احادیث را مقدسی با سند آورده است، اما تعدادی از آنها (که کم هم هستند) را بدون سند ذکر کرده است. وی برای این مجموعه از احادیث عنوان مستقلی قرار نداده است، گویا قصدش تألیف کتاب در این موضوع نبوده است. اما وقتی دیده که بردیجی برخی از احادیث را نیاورده، خواسته است آنچه را که از دست رفته تکمیل کند. بنابراین این نوشته او مانند اضافات یا ذیلی بر کتاب [بردیجی] است. به همین دلیل است، کتابی با این عنوان برای مقدسی در مورد گناهان کبیره ذکر نشده است. اما عنوان [کتاب] از آن محقق است، زیرا مقدسی برای احادیثی که به کتاب افزوده چنین عنوانی قرار نداده است.[۹]
محقق علاوه بر تحقیق متن، مقدمهای کوتاه مشتمل بر خلاصهای از گناهان کبیره، شرح حال مؤلف و سپس بررسی کتاب آورده است. وی بر آن نبوده تا شرح حال همه راویان اسناد را بنویسد، بلکه تنها به بیان وضعیت کسانی اکتفا کرده که مدار حدیث بر آنهاست؛ یعنی کسانی که بیان وضعیتشان در تصحیح یا تضعیف حدیث نقش دارد. اما در استخراج و مستندسازی احادیث، به شکل گسترده عمل کرده است. جمع آوری استدراکات و اضافات مقدسی در موضوع گناهان کبیره و آوردن آنها در ذیل کتاب[۱۰]به همراه تنظیم فهرستهای فنی متنوع در آخر کتاب از کارهای محقق است.
پانویس
منابع مقاله
- مقدمه و متن کتاب.