جزء إبن فيل

جزء ابن فيل، مجموعه احادیثی است که از طریق ابوطاهر حسن بن احمد بن ابراهیم بن فیل بالسی (متوفی 311ق)، روایت شده است.

جزء إبن فيل
پدیدآوران	بن فیل بالسی، حسن بن أحمد (نويسنده) بسیط، موسی اسماعیل (محقق)
ناشر	[بی نا]
مکان نشر	[بی جا] - [بی جا]
سال نشر	1421ق - 2001م
چاپ	1
زبان	عربی
تعداد جلد	1
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

«جزء»، از جمله تألیفات حدیثی در کنار سایر تألیفات و فنون تصنیف حدیث مانند مسانید، جوامع، معاجم و سنن است و به کتابی اطلاق می‌شود که در آن احادیث روایت‌شده از یک شخص، در طبقه صحابه یا طبقات بعدی، گرد آمده است. تألیفات و تصنیفاتی که بدین طریق نوشته شده باشد، بسیار زیاد بوده و اثر حاضر نیز، از جمله آنها می‌باشد.

ذهبی در شرح حال ابن فیل، به جزء او اشاره نموده و آن را چنین توصیف کرده است: «و له جزء مشهور فيه غرائب» (او صاحب جزء حدیثی مشهوری است که مطالب غریبی دارد). امام سخاوی نیز در شرح حال محمد بن عبدالرحمن غزی به استماع این جزء توسط او در قاهره، اشاره کرده و ابن حجر در «الدرر الكامنة» در شرح حال ابوعبدالله تلی، از آن نام برده که این امور، نشان‌دهنده اهمیت و ارزش کتاب می‌باشد.

پیرامون درجه اعتبار و صحت احادیث این کتاب، باید به این نکته اشاره نمود که احادیث آن، در بیشتر موارد، عجیب و منحصربه‌فرد بوده، اما بااین‌حال، احادیث صحیح، حسن و ضعیف نیز در آن یافت شده و به بیشتر احادیث آن، در سایر تألیفات، احتجاج شده است.

با نگاهی به روایات مذکور در کتاب، می‌توان دریافت که بدون احتساب ملحقات، تعداد احادیث صحیح مذکور در آن و احادیثی که گفته شده راویان آنها ثقه‌اند و اسناد آنها صحیح است، به بیش از شصت حدیث، خواهد رسید. احادیث حسن مذکور در آن نیز نزدیک به بیست و چند حدیث است و سایر روایات ذکرشده در آن، ضعیف بوده و یا گفته شده اسناد آنها، ضعیف است. نکته قابل توجه آنکه در میان روایات مذکور در این جزء، حدیثی (روایت 114)، از اصرم بن حوشب ابوهشام وجود دارد که این راوی، به «کذاب» بودن متهم است، لکن حدیث دارای شواهدی متعدد است.

مجموع روایات مذکور در کتاب، 148 روایت اصلی بوده که 18 روایت نیز به آن ملحق شده است.

منابع مقاله

مقدمه کتاب.