جامع التواریخ (تاریخ اقوام پادشاهان ختای)
| جامع التواریخ (تاریخ اقوام پادشاهان ختای) | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | رشیدالدین فضل‌الله (نویسنده) روشن، محمد (مصحح) |
| عنوان‌های دیگر | تاریخ اقوام پادشاهان ختای جامع التواریخ. برگزیده |
| ناشر | مرکز پژوهشی ميراث مکتوب |
| مکان نشر | تهران - ایران |
| سال نشر | 1385 ش |
| چاپ | 1 |
| شابک | 964-8700-16-8 |
| موضوع | ایران - تاریخ - مغولان و ایلخانان، 616 - 756ق.
چین - تاریخ نثر فارسی - قرن 7ق. |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | DSR 952 /ر5ج2 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
جامع التواريخ(تاريخ اقوام پادشاهان ختاى)، كتابى است به زبان فارسى متعلق به سده هشتم درباره پادشاهان چين (ختاى) نوشته رشيدالدين فضل‌الله همدانى.
ساختار
كتاب حاضر؛ مشتمل بر پيش‌گفتارى به قلم مصحح، دكتر محمد روشن، آغاز و مقدمه‌اى به قلم مؤلف و پنج بخش و چند ضميمه است.
گزارش محتوا
اين كتاب بخشى از كتاب مفصل «جامع التواريخ» رشيدالدين فضل‌الله است كه به بيان تاريخ اقوام پادشاهان چين مى‌پردازد.
عناوين و محتواى بخش‌هاى پنج‌گانه كتاب به شرح ذيل است:
بخش اول: تاريخ پادشاهان ختاى و ماچين و...
بخش دوم: طبقات پادشاهان ماچين (مشتمل بر 21 طبقه).
بخش سوم: طبقات پادشاهان ختاى(مشتمل بر 6طبقه).
بخش چهارم: معرفى طوايف پادشاهانى كه بر ملك ختاى و توابع آن كه مجموع را چين مى‌نامند، تسلط يافته بودند.(مشتمل بر پنج طايفه).
بخش پنجم: پادشاهان جورجه در ختاى(مشتمل بر 9 طبقه).
كتاب، با ذكر اسامى ولايات معظم ديار ختاى آغاز مى‌شود. مؤلف در اين باره مى‌گويد: ممالك اقوام مذكور چند پاره ولايت بزرگ است. نام‌هاى آن ولايات به حسب لغت و اصطلاح هر قوم مختلف و متفاوت است. به گفته وى در اين ميان، يك ولايت از ساير ولايات عظيم‌تر است كه به زبان ايشان از آن با نام خان ژوجون‌تو ياد مى‌شود و مغولان آن را چاوقوت گفته‌اند، و هندوان آن را چين مى‌خوانند، و نزد ما به ختاى مشهور است.
به گفته مؤلف چين و ختاى هر دو نام يك ولايت‌اند. وى از ولايتى ديگر در شرق ولايت مذكور مايل به جنوب نام مى‌برد كه ساكنان آن ولايت از آن با عنوان منزى ياد مى‌كنند و مغولان ننگياس، و هندوان مهاچين؛ يعنى چين بزرگ، و ساير مردم چون معنى «مها» را كه لغتى است هندى، ندانسته‌اند، ماچين مى‌گويند.
نویسنده، پس از يك مقدمه، تاريخ پادشاهان ختاى و ماچين و حوادثى را كه در عهد هر يك رخ داده است، بيان مى‌كند.
در پايان كتاب نسخه بدل‌هاى تاريخ اقوام پادشاهان ختاى، توسط مصحح به كتاب ضميه شده است.
وضعیت کتاب
كتاب حاضر؛ پاورقى‌هاى مصحح، نسخه بدل‌هاى تاريخ اقوام پادشاهان ختاى به قلم مصحح، واژه‌نامه، عبارت‌هاى تازى و فهرست نام‌هاى كسان و شهرها و...و نيز فهرست مطالب را دربردارد.
منابع مقاله
- مقدمه مؤلف.
- مقدمه مصحح.