تونسی، محمد بن عمر
| نام | تونسی، محمد بن عمر |
|---|---|
| نامهای دیگر | |
| نام پدر | عمر |
| متولد | 1204ق/1790م |
| محل تولد | تونس (پایتخت) |
| رحلت | 1274ق یا 1857م |
| اساتید | |
| برخی آثار | تشحیذ الأذهان بسیرة بلاد العرب و السودان |
| کد مؤلف | AUTHORCODE03709AUTHORCODE |
محمد بن عمر بن سلیمان تونسى (1204 - 1274ق)، زبان‌شناس، نویسنده، مسافر مصری در اصل تونسی
ولادت
در سال 1204ق در تونس از پدرى تونسى و مادرى مصرى متولد گرديد.
زندگی‌نامه
در چهارسالگى پدرش به جهت كارى به سودان منتقل گرديد لذا محمد نيز به همراه پدر به منطقه دارفور سودان مهاجرت كرد. او در زمان حكومت سلطان صابون به منطقه واداى رفت و مورد استقبال قرار گرفت. بعد از هشت ماه از سلطان صابون اجازه سفر به تونس را گرفته و در سال 1228ق1813/م به تونس رسيد. او مدت زيادى را در تونس نماند و عازم قاهره شد. او به ارتش مصر ملحق شد و در سال 1827م در جنگ موره شركت كرد. او در سال 1832م مجدداً به دارفور بازگشت و به تصحيح ترجمه‌هاى عربى كتب طب در دانشگاه طب بيطرى پرداخت. در اين زمان بود كه با دكتر پيرون فرانسوى آشنا شد و به او زبان عربى را آموزش داد.
هنگامى‌كه پيرون از سفرهاى تونسى به سرزمين‌هاى سودان-دارفور و واداى- اطلاع يافت، او را به نوشتن خاطراتش از اين مناطق تشويق كرد. هدف او از اين كار، اين بود كه اين خاطرات را كتابى براى مطالعات عربى قرار دهد. در سال 1839م كه هم زمان با عصر ترجمه در مصر بود، پيرون مدير يك مدرسه طب گرديد و فرصت جديدى براى تونسى مهيا شد. او گذشته از تصحيح كتب ترجمه شده عربى در علوم جديد، بسيارى از مصطلحات علمى متعلق به علوم طب، گياه و جانورشناسى را به كار گرفت. كتاب «الشذور الذهبية فى المصطلحات الطبية» از جمله تأليفات او در اين زمينه است.
او مراجعات ارزشمندى در خصوص بعضى از كتب عربى قديم كه در زمان او در مصر چاپ شده بود انجام داد كه از آن جمله مى‌توان به «مقامات الحريرى» و «المستطرف ابشيهى» اشاره كرد.
وفات
تونسى در اواخر عمرش در روز جمعه هر هفته به تدريس حديث در مسجد سيده زينب در قاهره اشتغال داشته است. وى در سال 1274ق1857/م در سن هفتاد سالگى در قاهره درگذشت.
آثار
تأليفات و تصحيحات تونسى علاوه بر آثار مذكور عبارت است از:
- تشعيذ الاذهان بسيرة بلاد العرب و السودان؛
- رحلة واداى؛
- الشذور الذهبية فى المصطلحات الطبية؛
- الدر اللامع فى النبات و ما فيه من الخواص و المنافع؛
- كنوز الصحة و يواقيت المنحة؛
- روضة النجاح الكبرى فى العمليات الجراحية الصغرى؛
- الدر الغوال فى معالجة امراض الاطفال.