تهانیسری، احمد
| تهانیسری، احمد | |
|---|---|
 | |
| نام کامل | احمد بن محمد تهانیسری |
| نسب | تهانیسری |
| نام پدر | محمد |
| محل تولد | تهانیسر، هند |
| محل زندگی | تهانیسر، کالپی |
| رحلت | 820ق |
| مدفن | کالپی |
| دین | اسلام |
| مذهب | صوفی چشتی |
| اطلاعات علمی | |
| اساتید | قاضی عبدالمقتدر بن رکن‌الدین شریحی، نصیرالدین محمود اودهی چراغ دهلی |
| معاصرین | مولانا خواجگی |
| برخی آثار | قصیده دالیه |
احمد بن محمد تَهانیسَری(د 820 ق/1417م)، از صوفیان برجستۀ طریقۀ چشتیه، و عالم و شاعر سدۀ 9ق/15م در هند.
زندگی‌نامه
احمد در تهانیسر ـ منطقه‌ای در شمال هند ـ به دنیا آمد و در همان‌جا پرورش یافت.
تحصیلات
وی از قاضی عبدالمقتدر بن رکن‌الدین شریحی علوم ظاهری را فرا گرفت و در فقه، اصول و عربی بسیار متبحر گشت.
تصوف
در سلوک عرفانی و باطنی در زمرۀ شاگردان و مریدان شیخ نصیرالدین محمود اودهی چراغ دهلی(د 757ق/1356م) ـ جانشین شیخ نظام‌الدین اولیا ـ درآمد و سرانجام، یکی از خلفای او شد.
حمله تیمور
در پی حملۀ تیمور به هند و گریز بسیاری از علما از آن شهر، مولانا خواجگی، از ممتازترین خلفای شیخ نصیرالدین و دوست نزدیک احمد ـ که با او الفتی داشت ـ از او خواست که همراه با وی دهلی را ترک گوید؛ اما شیخ احمد پیشنهاد او را نپذیرفت و در همان‌جا ماند. درنتیجه، پس از اشغال دهلی توسط تیمور، احمد و خانواده‌اش به اسارت سپاه او درآمدند، اما پس از فرو نشستن فتنه، با آگاهی تیمور از مراتب علم و فضلِ شیخ احمد، وی آزادی خود را بازیافت و تیمور او را تکریم نمود و برای حضور در دربار برگزید. ماجرای مباحثۀ وی با شیخ‌الاسلام دربار که از اخلاف برهان‌الدین مرغینانی، صاحب هدایه بود، در اکثر منابع آمده است.
پس از بازگشت تیمور از هندوستان و درنتیجۀ صدماتی که حملۀ او به دهلی وارد کرده بود، شیخ احمد در 801 ق آنجا را ترک گفت و همراه خانواده‌اش به کالپی ـ که دوست نزدیکش مولانا خواجگی نیز در آنجا سکنا داشت ـ مهاجرت کرد و تا پایان عمر در همان‌جا به تدریس و تعلیم و عبادت پرداخت.
وفات
وی در کالپی درگذشت و در قلعۀ آنجا به خاک سپرده شد.
آثار
با آنکه در اکثر منابع، احمد تهانیسری به عنوان شاعری چیره‌دست ستوده شده است، اما از او تنها قصیدۀ دالیه‌ای در مدح رسول خدا(ص) به جای مانده که گزیده‌ای از آن در سبحة المرجان آزاد بلگرامی، اخبارالاخیار عبدالحق و نزهة الخواطر عبدالحی آمده است[۱]
پانویس
- ↑ محدثه امینی، ج 16، ص446-447
منابع مقاله
امینی، محدثه، دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، زیر نظر کاظم موسوی بجنوردی، تهران مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، چاپ اول، سال چاپ 1378