تفسیری بر عشری از قرآن مجید: نسخه محفوظ در موزه بریتانیا

تفسیری بر عشری از قرآن مجید: نسخه محفوظ در موزه بریتانیا
پدیدآوران	متینی، جلال (نویسنده)
ناشر	بنياد فرهنگ ايران
مکان نشر	ايران - تهران
سال نشر	1352ش.
چاپ	چاپ يکم
زبان	فارسی
تعداد جلد	1
کد کنگره	‏/ت?ب? / 93/5 BP
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

تفسيري بر عشري از قرآن مجيد: نسخه محفوظ در موزه بريتانيا عنوان اثری است 1 جلدی به زبان فارسی با موضوع علوم قرآنی و ادبیات فارسی. کتاب به تصحیح جلال متینی رسیده است.

این کتاب بخشی از تفسیری کهن به زبان فارسی است که با عنوان «تفسیری بر عشری از قرآن مجید» به چاپ رسیده است. به نظر می‌رسد این بخش، ششمین جلد از اثری ده جلدی باشد که برای ما باقی مانده است. این اثر از جمله ده‌ها و صدها تفسیر کتاب آسمانی ما مسلمانان است که از قرن چهارم هجری به بعد به زبان فارسی تألیف و یا ترجمه شده است.

چاپ این نوع ترجمه‌ها و تفاسیر _هرچند چند برگ بیش از آنها باقی نمانده باشد_ به مطالعات زبانشناسی و تحقیقات لغت‌شناسی و لهجه‌شناسی فارسی مددی بزرگ خواهد رسانید زیرا در بیشتر این کتابها صبغه لهجه محلی مترجم یا مفسر هر اثر آشکارا به چشم می‌خورد؛ اکثر این آثار مربوط به روزگاری است که هنوز لفظ محاوره از لفظ قلم جدا نشده بود؛ خراسانی، ماوراء النهری، عراقی، آذربایجانی، فارسی، خوزستانی، و رازی همه به یک زبان استاندارد مطلب نوشته‌اند و از روی نوشته ایشان می‌توان به سادگی به اختلاف لهجه آنان پی برد.

نسخه خطی این کتاب در کتابخانه موزه بریتانیا نگهداری می‌شود و نام مؤلف و کاتب و تاریخ تألیف و تاریخ کتابت ندارد. در کتاب حاضر که از روی این نسخه است از آیه 76 سوره مبارکه کهف تا اواسط آیه 23 سوره مبارکه فرقان، ترجمه و تفسیر شده است؛ در نتیجه این بخش که اکنون برای ما باقی مانده است مشتمل است بر جزء‌های 16 و 17 و 18 قرآن کریم؛ یعنی ظاهرا جلد ششم از تفسیری در ده جلد بر اساس تقسیم‌بندی‌ای که مؤلف کتاب برای آن قائل شده بوده است. در این اثر، پس از صفحه 151 احتمالا دو ورق یعنی ترجمه و تفسیر آیات 45 تا 52 سوره مبارکه حج افتاده است.

نحوه تفسیر آیات در این کتاب بدین ترتیب است که نخست متن یک آیه و به ندرت دو یا سه آیه نوشته شده و سپس مؤلف به ترجمه و تفسیر آن پرداخته و در ضمن گاهی به ذکر قصه، خبر، مسأله یا اشارتی نیز مبادرت کرده است. قبل از هر سوره تعداد آیه‌ها ذکر شده و در پایان هر سوره، خبری در باب فضیلت قراءت آن سوره آمده است. درباره مؤلف کتاب، چیزی جز این نمی‌دانیم که وی از اهل سنت و جماعت بوده است و قرآن مجید را به شیوه مفسران این فرقه در قرون سوم و چهارم و پنجم _با بیطرفی_ تفسیر کرده است. مؤلف در چند مورد اقوال پیران اهل تصوف را نیز در ضمن تفسیر آیات ذکر کرده است.

منابع مقاله

مقدمه مصحح بر کتاب.