تاریخ احمد شاهی (تصحیح زرگری نژاد)

تاریخ احمد شاهی(حسینی منشی، محمود بن ابراهیم)
پدیدآوران	حسینی منشی، محمود بن ابراهیم (نويسنده) زرگری نژاد، غلامحسین (مصحح)
عنوان‌های دیگر	تاریخ تشکیل اولین حکومت افغانستان
ناشر	دانشگاه تهران. مؤسسه انتشارات و چاپ
مکان نشر	ایران - تهران
سال نشر	1384ش
چاپ	1
شابک	‎964-03-5022-2
موضوع	احمد شاه درانی، شاه افغانستان، 1135 - 1186ق. - افغانستان - تاریخ - درانیان، 1160 - 1242ق. - افغانستان - تاریخ - قرن 12 - 13ق. - افغانستان - شاهان و فرمانروایان
زبان	فارسی
تعداد جلد	1
کد کنگره	‎‏/‎‏ح‎‏5‎‏ت‎‏2 359/2 ‏‎‏DS‎‏
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

تاریخ احمدشاهی اثر محمود حسینی جامی (قرن دوازدهم هجری قمری) مورخ درباری آغاز سلسله درانیان، است. این کتاب که وقایع پس از سقوط نادرشاه را در بر می‌گیرد، گزارشی مفصل از تشکیل اولین حکومت افغانستان توسط احمدشاه درانی و رویدادهای دوران سلطنت او تا سال ۱۱۷۲ق است.

اهمیت کتاب

کتاب از جنبه‌های زیر، دارای اهمیت و ارزش بالایی می‌باشد:

1. ارزش تاریخی: تاریخ احمدشاهی، از منظر ارزش رخدادهای انعکاس یافته در آن، نه تنها اثری ارزشمند درباره فرمانروایی احمدخان درانی است، بلکه بیشتر وقایع گردآوری شده در آن گزارش‌هایی است که در هیچ اثر دیگری دیده نمی‌شود.

1. ارزش ادبی: ملاحظه محتوا و سبک و سیاق وقایع‌نگاری نویسنده، حکایت از آن دارد که وی تحت الهام از میرزا مهدی خان، شیوه مغلق‌نویسی را رها کرده و با پرهیز از زیاده‌گوییهای غیر ضروری، گزارش‌های تاریخی خویش را با عبارات و کلمات عامه‌پسند و پیراسته از پیچیدگی‌های لفظی و معنوی، نگاشته است.

انگیزه نگارش

نویسنده پیرامون انگیزه نگارش کتاب به تفصل سخن گفته و به دستوراحمدشاه در خصوص تدوین کتابی در ثبت وقایع دولت اشاره کرده است. نگارش این اثر در سال1167 هجری قمری (1754 میلادی) در مشهد آغاز و درسال 1186هجری قمری(1773 میلادی) در سمرقند به پایان رسیده است. .

سبک نگارش

شیوه نگارش کتاب، منعکس‌کننده سبک‌های تاريخ‌نگاری دوره نویسنده است. کتاب با نثری فخیم و غالباً همراه با سجع و عبارات پرآب و تاب نوشته شده است. رویکرد وفادارانه در نگارش کتاب از دیگر ویژگی‌های سبک نگارش نویسنده است. ثبت وقایع با حمایت و وفاداری کامل به دربار و شخص احمدشاه درانی همراه است و شامل ستایش و چاپلوسی نسبت به شاه می‌شود.

ساختار

مقدمه مصحح، متن کتاب با دیباچه نویسنده و یکصد و شصت وشش گفتار با حجم متفاوت است. .

گزارش محتوا

در مقدمه مصحح، تاریخچه‌ای مختصری از احمد خان درانی آمده و ضمن معرفی کتاب و نویسنده و ارزش و اهمیت تاریخی کتاب، شمه‌ای درباره روش تصحیح کتاب و گزیده‌ای از مقدمه دوست‌مراد سید مرادوف بر تاریخ احمدشاهی ذکر شده است. در دیباچه کتاب، نویسنده ضمن مدح پادشاهان، سخنی درباره علت نگارش کتاب آورده است.

نویسنده مطالب نخست کتاب را با ذکر نسب احمدشاه آغاز کرده سپس تاریخچه‌ای کوتاه از نادرشاه و کیفیت قتل او و اولادش ذکر کرده است. در ادامه به شرح رویدادهای سال ۱۱۶۰ق (۱۷۴۷م) که شامل وقایع پس از مرگ نادرشاه، اقدامات احمدشاه برای کسب اعتبار و قدرت، و در نهایت تاج‌گذاری او در قندهار است، پرداخته است. یکی از محورهای مهم کتاب که غرض از نگارش آن بوده، ثبت جزئیات لشکرکشی‌ها و فتوحات احمدشاه در مناطق مختلف است. این حوادث که نویسنده شاهد آن بوده و یا جزئیات آن را از برخی مطلعان پرسیده است، شامل مطیع ساختن ولایات خراسان و تحکیم پایه‌های دولت احمدشاه درانی در قندهار، هرات و سایر مناطق می‌شود. همچنین، رویدادهای مربوط به هندوستان و پنجاب بخش قابل توجهی را شامل می‌شوند، از جمله مبارزه احمدشاه با مخالفان و تصرف برخی مناطق، سرکوب شورش‌ها و تثبیت اقتدار دولت درانی بر این مناطق از سال1172قتا حوادث و وقایع مربوط به سال 1186ق و مرگ احمدشاه و جلوس شاهزاده سلمان بر تخت شاهی است.ref> ر.ک: همان، ص676- 688</ref>.

منابع مقاله

مقدمه و متن کتاب.