تاريخ وفاة الشيوخ الذين أدركهم البغوي
| تاريخ وفاة الشيوخ الذين أدركهم البغوي | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | بغوی، عبدالله بن محمد (نويسنده) شمس، محمدعزیر (محقق) |
| ناشر | الدار السلفیة |
| مکان نشر | هند - بمبئی |
| سال نشر | 1409ق - 1988م |
| چاپ | 1 |
| موضوع | محدثان, -- سرگذشتنامه,بغوی، عبدالله بن محمد،۳۱۷ -۲۱۳ ق.- سرگذشتنامه |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | BP ۱۱۵/ب۷ت۲ |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
تاریخ وفاة الشیوخ الذی ادرکهم البغوی، اثری از «ابوالقاسم عبد الله بن محمد بن عبد العزیز بغوی»(213- 317ق)محدث، فقیه اهل سنت در تراجم و شخصیتشناسی است.
این کتاب از کهنترین نگارشها درباره روایان حدیث و وفات آنها است. با فقدان نوشتههای در این موضوع مانند نوشتههای یعقوب بن سفیان فسوی(۱۹۵-۲۷۷ق) و احمد بن علی نسائی (215-303 ق) و احمد بن علی ابویعلی(210-307ق) اهمیت این کتاب به عنوان نخستین اثر در دسترس دوچندان شده است.[۱]
گفته شده است این نوشته به صورت ورقههای دست نویس و پراکنده بوده که نویسنده فرصت جمع آوری، مرتب کردن و ارائه آنها را به صورت کتاب پیدا نکرده است، از این رو یادی از آن در میان کتب تراجم دیده نمیشود. پس از وفات نویسنده این دستنوشتهها که در اختیار پسر عم مؤلف، ابومحمد عبدالله بن اسحاق بن ابراهیم بن عبدالعزیز بن مرزبان(متوفای 349ق)، قرار داشت به دست مظفر بن موسی (م 379ق) رسیده و او آنها را به صورت یک کتاب درآورد. وی در تعلیقی که در آغاز نسخه یادداشت کرده به این موضوع توجه داده است.[۲]
این کتاب مورد توجه خطیب بغدادی در کتاب تاریخ بغداد بوده به گونهای که نصف کتاب یاد شده را در اثرش جای داده و فرازهای زیادی را از آن اقتباس کرده است.[۳]
نویسندگان پس از بغدادی مانند عبدالکریم بن محمد سمعانی(506-562 ق) در کتاب «الانساب»، محمد بن احمد(748-673ق) در «سیر اعلام النبلاء»، و «تذکرة الحفاظ» و همچنین ابن حجر(773-852ق) در «تهذیب التهذیب» نیز سخنان «بغوی» را در تاریخ وفات اشخاص نقل کردهاند.[۴]
ازآنجاییکه نویسنده همدوره مشایخی است که به معرفی آنها پرداخته این کتاب مرجعی مهم و اساسی برای شناخت وفیات آنها به شمار آمده است. ازاینرو در اختلاف اقوال درباره وفیات مشایخ آن دوره، سخن نویسنده در بیشتر موارد ترجیح داده شده است.[۵]
مطالب کتاب بر اساس ترتیب سالها و به شکلی غیردقیق تنظیم شده است و دورهای را که بین سالهای 225 تا 280 هجری قمری قرار دارد، در بر میگیرد. نویسنده در این دوره، نام 282 محدث را که وفات یافتهاند و همچنین تاریخ وفات آنها را ذکر میکند و گاهی مکانهای آنها را نیز بیان میکند. او به صراحت میگوید که از بسیاری از آنها شنیده یا نوشته است و همچنین تصریح میکند که از برخی دیگر ننوشته و در عوض، به دیدن آنها یا حضور در تشییع جنازههایشان اشاره میکند. او گاهی حتی اطلاعات جزئی درباره افراد، نظیر خضاب کردن(رنگ کردن موی سر و صورت) یا عدم آن، توجه کرده است. قاعده وی در آوردن تراجم افراد رعایت اختصار بوده و تنها به یک سطر یا دو سطر بسنده کرده است. با این وجود نسبت به برخی افراد نظیر احمد بن حنبل و قتبیه بن سعید و یا جد خود احمد بن منیع از این قاعده عدول کرده توضیحات بیشتری درباره آنها داده است.[۶]
محقق علاوه بر تحقیق متن و مقابله فرازهای آن با برخی دیگر از مصادر به شماره گذاری مطالب پرداخته است. وی در مواردی که برای برخی از افراد که بغوی به آنها اشاره کرده، در مصادر ترجمهای نیافته؛ در پاورقی به این نکته اشاره کرده است. همچنین اطلاعاتی مانند نام، کنیه، لقب یا نسبت که نویسنده از آوردن آنها غفلت کرده در پاورقی تکمیل نموده است.[۷]
پانویس
منابع مقاله
- مقدمه و متن کتاب