تاريخ التصوف الإسلامي من البداية حتي نهاية القرن الثاني

تاريخ التصوف الإسلامي من البداية حتي نهاية القرن الثاني
پدیدآوران	بدوی، عبدالرحمن (نويسنده)
ناشر	وکالة المطبوعات
مکان نشر	کویت
سال نشر	1975م
چاپ	1
زبان	عربی
تعداد جلد	1
کد کنگره	/ب۴ت۲ 275/2 BP
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

برای دیگر کاربردها، تاریخ تصوف (ابهام زدایی) را ببینید.

تاريخ التصوف الإسلامي من البداية حتی نهاية القرن الثاني، نوشته‌اندیشمند مصری، عبدالرحمن بدوی (1917-‌2002م)، گزارشی تحلیلی از منشأ پیدایش و تحولات زهد و تصوف در اسلام تا سال 200 هجری و بررسی اندیشه‌های معنوی زاهدانی مثل ابوذر غفاری، اویس قرنی و صوفیانی مانند حسن بصری، شقیق بلخی و فضیل بن عیاض و نقد درونی آنان است.

نظر نویسنده

بدوی این کتاب را توضیح اولین مرحله از مراحل تصوف اسلامی می‌داند که همانند طلوع سپیده‌دم، گشایش و خرّمی زندگی معنوی را در اسلام به ارمغان آورد. او در میانه این مرحله، حسن بصری را یکی از بزرگ‌ترین شخصیت‌های روحی تاریخ انسانی می‌شمارد.

این کتاب از 4 فصل با مطالب ذیل تشکیل شده است:

1. مقدمات و مشکلات: نویسنده در این بخش، مباحثی از جمله تعریف تصوف و شرایط آن، نقش اجتماعی صوفیان، تأثیر آنان در نشر دعوت اسلامی، منشأ پیدایش تصوف و نقد درونی صوفیه (انتقادهای صوفیان نسبت به صوفی‌گری و تصوف، مانند مطالب منقول از سراج، ابوعبدالرحمان سلمی، غزالی و محمد سهروردی) را مطرح کرده است.
2. زهد پیامبر(ص) و صحابه: در این بخش، درباره وارستگی رسول‌الله(ص)، زهد اصحاب صفه، ابودرداء، ابوذر غفاری و اویس قرنی توضیحاتی آمده است.
3. حسن بصری و یارانش: گزارشی از زندگی و آرای حسن بصری، گرایش عقلی او در تفسیر، امام عادل از نظر وی و معرفی چند نفر از شاگردانش، از جمله مسائل مطرح‌شده در این بخش است.
4. صوفیان بزرگ در قرن دوم: در این بخش، تاریخچه‌ای از زندگی، فعالیت‌ها و اندیشه‌های ابراهیم بن ادهم، شقیق بلخی، حاتم أصمّ و فضیل بن عیاض بیان شده است.

نمونه مباحث

ابن خلکان حکایت شگفتی از ورود فضیل بن عیاض به تصوف نقل کرده است: فضیل در آغاز، شروری بود که راه بر مردم می‌بست و اموالشان را به غارت می‌برد تا آنکه عاشق شد و درحالی‌که روی دیوار رفته بود تا به او برسد، صدای قاری قرآن را شنید که تلاوت می‌کرد:أَ لَمْ يأْنِ لِلَّذينَ آمَنُوا أَنْ تَخْشَعَ‏ قُلُوبُهُمْ لِذِكرِ اللَّهِ... (حدید: 16). فضیل گفت خدایا! وقتش رسیده! توبه کرد و بازگشت.

تاریخ نگارش

مشخصات تاریخی پیدایش این اثر، تعیین نشده، ولی نویسنده مقدمه‌اش را در تهران سال 1974م، به پایان رسانده است.

منابع مقاله

تصدیر عام و متن کتاب.