تاج، آیین کشور داری در ایران و اسلام
تاج (آیین کشورداری در ایران و اسلام)، یا «اخلاق ملوک»، ترجمه محققانه حبیبالله نوبخت (درگذشته 1356ش) از کتاب التاج في أخلاق الملوك عمرو بن بحر جاحظ (150-255ق)، یافته احمد زکیپاشاست. کتاب تاج از لحاظ مرام و اخلاق و آداب و حکمت مدنی و طرز سیاست عصر ساسانی و سایر مواد تاریخی سرآمد تمام کتبی است که از آن عصر بازمانده است. مترجم نیز توضیحات مفیدی بر کتاب افزوده است.
| تاج [آیین کشور داری در ایران و اسلام] | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | جاحظ، عمرو بن بحر (نويسنده)
پاشا، احمد زکی (مصحح) نوبخت، حبیبالله (مترجم) |
| عنوانهای دیگر | التاج فی اخلاق الملوک. فارسی |
| ناشر | آشيانه کتاب |
| مکان نشر | ایران - تهران |
| سال نشر | 1386ش |
| چاپ | 1 |
| شابک | 964-6070-13-2 |
| موضوع | ایران - دربار و درباریان - متون قدیمی تا قرن 14 - کشور داری - کشورهای اسلامی - متون قدیمی تا قرن 14 - کشورداری - ایران - متون قدیمی تا قرن 14 - کشورهای اسلامی - دربار و درباریان - متون قدیمی تا قرن 14 |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | /ج2 ت2041 49 JC |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
چند نکته
ازآنجاکه در معرفی التاج في أخلاق الملوك از ساختار و محتوای کتاب سخن رفته است، در این نوشتار به ذکر چند نکته بسنده میشود:
- سخن با معرفی کوتاهی در رابطه با مترجم و آثار او به قلم امید عطایی آغاز شده است[۱].
- مترجم در انتهای هر بخش علاوه بر توضیحات و تعلیقات زکیپاشا توضیحات خود را نیز با ذکر (نوبخت) آورده است: کلمات امامت، تکبیر، رکوع و سجود و امثال آنها از جمله لغات اسلامی و مصطلح دینی است و ترجمه کردن آنها به فارسی ضرورتی ندارد...[۲]. وی گاه نیز معانی زکیپاشا را نقد کرده است[۳].
در انتهای کتاب اثر دیگری از حبیبالله نوبخت با عنوان «رساله ماهسر در اثبات اصالت لغت افسر» آمده است. نویسنده در علت الحاق این رساله به کتاب مینویسد: «ازآنجاکه نگارنده در آثار خود (چه پیش از فرهنگستان مانند شاهنامه نوبخت و سایر نوشتههای خود و چه بعد از آن مانند ترجمه این دو کتاب، یعنی جاحظ و تاریخ ولهاوزن) کلمه «افسر» را مکرراً بهکار بردهام و در این اواخر برخی از نویسندگان در اصالت آن تردید کرده و بعضاً نیز آن را مردود دانستهاند و گمان کردهاند لغتی است دخیل (یا از طرف فرهنگستان ایران: موضوع و ساختگی) سزاوار دیدم که این مقولت را به این دو اثر ملحق کنم تا شبهتی که در اینباره ایجاد کردهاند، زایل و برکنار گردد...»[۴]. سپس در توضیح کلمه افسر و ماهسر چنین مینویسد:... و آنچه نگارنده دریافتهام این است که این کلمه (افسر) بهگونه ماهسر در فارسی و ماسسر در زبان پهلوی نوعی از تاج مخصوص افسران بزرگ اشکانی یا دگر پادشاهان ایرانی بوده که در عصر ساسانیان نیز نشان خسروان ساسانی گردیده و...[۵].
پانویس
منابع مقاله
سخن آغاز و متن کتاب.