نیشابوری، محمود بن ابوالحسن
| نام | نیشابوری، محمود بن ابوالحسن |
|---|---|
| نام‌های دیگر | محمود بن ابى الحسن بن حسین نیشابورى
نیشابوری، ابوالقاسم محمود بیان الحق نیشابوری نیسابوری، محمود بن حسین |
| نام پدر | ابوالحسن |
| متولد | |
| محل تولد | |
| رحلت | 521 ق |
| اساتید | |
| برخی آثار | إیجاز البیان عن معاني القرآن |
| کد مؤلف | AUTHORCODE02791AUTHORCODE |
محمود بن ابى‌الحسن بن حسین نیشابورى (متوفای521ق)، ملقب به ابوالقاسم و بیان الحق، دانشمندى مفسر، فقیه و لغوى، از دانشمندان قرن ششم هجرى نیشابور
ولادت
از محل و تاریخ تولد وى اطلاعى در دست نیست.
تحصیلات
از استادان، شاگردان و چگونگى نشو و نماى علمى و سفرهاى او اخبار زیادى به دست نیامده است. داراى دو فرزند به نامهاى قاسم و محمد بود، محمد بعد از وى مسند تدریس در مدرسۀ معینیه دمشق را که پدرش، اواخر عمر در آن تدریس مى‌نمود، بعهده گرفت.در نیشابور مدتى مسند قضاوت را به عهده داشت.از نیشابور به خنجه و از آنجا به دمشق مهاجرت کرده است.
او علاوه بر تفسیر، در ادب و شعر نیز دستی داشته و آثاری ادبی تدوین نموده بوده و همچنین علاوه بر آن در فقه نیز آثاری تألیف کرده بوده است.
وفات
تاریخ مرگ بیان الحقّ به گواهی فرزندش در تفسیر بصائر یمینی در ۵۲۱ق در دمشق بوده است؛ مطلبی که مورد غفلت تمامی محققان عربی قرار گرفته که تاکنون درباره او و تفاسیرش پژوهشهایی را منتشر کرده‌اند. توضیح اینکه اطلاع بغدادی در هدیة العارفین (2/ 403) مبنی بر اینکه بیان الحقّ، کتاب خود إیجاز البیان عن معانی القرآن را در سال 553 ق در خجند به پایان برده نادرست است و محتملاً تنها اشاره به تاریخ کتابت نسخه‌ای از کتاب دارد.[۱]
آثار
- ایجاز البیان عن معانى القرآن(اثر مورد بحث)
- وضع البرهان فى مشکلات القرآن(به سال 1410 ه 1990م در بیروت به چاپ رسیده است).
- جمل الغرائب (در غریب حدیث و مشکل آن در 14 باب)
- خلق الانسان(دربارۀ خلقیات انسان)
- التذکرة و التبصرة (در مشتقات فقهى و شامل 1000 نکته)
- الأسؤلة الرائعة والأجوبة الصاعدة (در تفسیر)
- غرر الأقاویل فى معانى التنزیل
- شوارد الشواهد و قلائد القصائد(شامل مباحث تفسیرى، امهات آداب، اشعار و علوم دیگر)
- باهر البرهان فى معانى مشکلات القرآن
- قطع الریاض فى بدع الاعتراض
- شرح الابیات الوارده فى کتاب وضع البرهان
- ملتقى الطرق الى مجامع نکاتها و منابع کلماتها (در مختلف فقه)
- کتاب در اصول فقه
- الغلالة فى مسألة الیمین...
- الموجز فى الناسخ و المنسوخ.
- المقلدات فی علم العربیة
- المقرطات[۲]
پانویس