بهره‌ها در بستر تاریخ و اندیشه (جماعتی از شیعیان اسماعیلیه طیبیه هند)
| بهره‌ها در بستر تاریخ و اندیشه (جماعتی از شیعیان اسماعیلیه طیبیه هند) | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | راجانی، کمیل (نویسنده) |
| ناشر | مرکز بین‌المللی ترجمه و نشر المصطفی |
| مکان نشر | قم |
| سال نشر | ۱۳۹۳ش |
| موضوع | بهره ها,اسماعیلیه |
| کد کنگره | BP۲۴۰/۴/ر۲/ب۹ |
بهره‌ها در بستر تاریخ و اندیشه (جماعتی از شیعیان اسماعیلیه طیبیه هند) تألیف کمیل راجانی؛ «بهره‌ها» یکی از فرقه‌های اسماعیلیه هند هستند که جمعیت آن‌ها در جهان بالغ بر یک میلیون نفر است. این کتاب، کوششی است برای معرفی این فرقه‌ی مهم اسماعیلیه که در شش فصل به تاریخ و اندیشه، میراث علمی و شعائر و آیین‌های آن‌ها پرداخته است.
ساختار
مطالب در 6 فصل ارائه گردیده است:
فصل اول: اسماعیلیان نخستین
فصل دوم: تاریخ بهره‌ها (اسماعیلیان مستعلویه - طیبیه هند)
فصل سوم: میراث علمی بهره‌ها
فصل چهارم: اندیشه‌های اعتقادی بهره‌ها
فصل پنجم: اندیشه‌های فقهی بهره‌ها
فصل ششم: آیین‌ها و شعائر بهره‌ها
گزارش محتوا
بهره‌ها، گروهی از شیعیان اسماعیلیه طیبیه هستند. این گروه، ابتدا پیرو آیین هندو بودند. سال 480 ق/1087م، زمان مستنصر خلیفه‌ی فاطمی، بهره‌ها به دست داعیان مصری و یمنی به دین اسلام و با گرایشی شیعی اسماعیلی می‌گروند. واژه‌ی بهره‌ها، در زبان گجراتی به معنای داد و ستد و تجارت کردن است و اشاره به حرفه و شغل آن‌ها دارد و در هند قدیم اشتهار هر گروهی به کار و شغلشان رایج بود. بهره‌ها پس از اسماعیلی شدن، به مذهب اسماعیلیه و به مصر دستگاه مرکز دعوت وفادار بودند؛ ولی بعد از فوت مستنصر، میان اسماعیلیان مصر شکافی ایجاد شد و بهره‌ها به تبعیت از داعیان یمنی، از مستعلوی پیروی کردند و نزار، فرزند دیگر مستنصر را رها کردند. در نزاع بعدی بر سر امامت حافظ و طیب نیز، بهره‌ها با پیروی از داعیان یمنی امامت طیب را می‌پذیرند. طیب به غیبت می‌رود و بهره‌ها وی را امام غایب تلقی می‌کنند و منتظرند که شخصی از نسل وی ظهور کند و سلسله‌ی امامت را ادامه دهد. پس از غیبت طیب، امور دعوت به دست داعیان مطلق سپرده شد و داعیان که یمنی بودند، به بهره‌ها ارتباط خوبی برقرار می‌کنند. این سلسله از داعیان مطلق، پس از چند سده به هند منتقل شد و تا به امروز، هند مرکز دعوت اسماعیلیه طیبیه است. با انتقال دستگاه دعوت به هند و درگیری‌های درونی برای تصاحب منصب داعی مطلق، بهره‌ها به چندین فرقه منشعب شدند. جمعیت بهره‌ها در جهان، بالغ بر یک میلیون نفر است که بیشتر آنان در ایالت گجرات هند ساکن‌اند. اکثر بهره‌ها از فرقه‌ی داوودی هستند. بهره‌ها به مذهب شان بسیار پای بند هستند. آن‌ها برای خود، فرهنگی مذهی بر اساس مذهب بهره‌ها پدید آورده‌اند. امروزه آن‌ها زبانی مخصوص، لباسی خاص و نظام تبلیغی ویژه‌ای برای خود دارند. این فرقه در عرصه‌های اقتصادی از موفق ترین مسلمانان هند به حساب می‌آیند. البته بهره‌ها کنار این ویژگی‌ها، به گونه‌ای افراطی، میل به پنهان بود دارند. آنان جامعه‌ای بسته محسوب می‌شوند که علاقه‌ای به برقراری ارتباط با گروه‌های دیگر مسلمانان ندارند. بهره‌ها در اندیشه‌های کلامی و فقهی، مانند سایر شیعیان، به قرآن، سنت، اهل‌بیت رسول‌الله صلی‌الله‌علیه‌وآله و نیز به خلفای فاطمی رجوع می‌کنند. آن‌ها در استفاده از متون دینی، گرایش تأویلی دارند. البته این گرایش، آن‌ها را از تمسک به ظاهر شریعت باز نداشته و برای ظواهر نیز اهمیت فراوانی قائل اند. در سال‌های اخیر، میان بهره‌ها و گروهی اصلاح طلب پدید آمده است که بیشتر به اختیارات بی حد داعی مطلق اعتراض دارند و خواستار بازبینی در نظام دعوت داعی مطلق هستند.
نوشته‌ی حاضر، تلاشی برای معرفی «بهره‌ها»، یک فرقه‌ی مهم اسماعیلیه است؛ چون قبل از این نوشتار تحقیقی در این زمینه صورت نگرفته، بنابراین در این تحقیق، دورنمایی کلی از این فرقه ارائه شده است.[۱]
پانويس
منابع مقاله
کتابخانه تخصصی تاریخ اسلام و ایران