بحث:حبیب الله رهبر
حبیب الله رهبر
(1320)
مجتهد،فیلسوف، عارف، مفسر، متکلم، حافظ شناس، مولوی شناس و استاد اخلاق اهل ایران است.
حبیب الله رهبر
| محل تولد | زرینشهر (ریزب)، استان اصفهان |
|---|---|
زندگینامه
حبیبالله رهبر از اندیشمندان و فضلای برجسته حوزه علمیه قم و اصفهان است که بیش از پنجاه سال از عمر خویش را در تحقیق، تدریس و تربیت طلاب و دانشجویان سپری کرده است. وی در سال ۱۳۲۲ شمسی در زرینشهر (ریزب سابق) از توابع استان اصفهان دیده به جهان گشود و با تشویق خانواده، تحصیلات حوزوی خود را از همانجا آغاز کرد.
وی ادبیات عرب را نزد مرحوم آیتالله سیدرضا هاشمیان، شاگرد میرزا ادیب نیشابوری، آغاز کرد. همچنین دروس مقدماتی و کتابهای ادبی مانند صمدیه، الفیه ابن مالک، مغنی و اشعار عربی را بهطور کامل حفظ میکرد. ادبیات فارسی نیز همزمان با ادبیات عربی مورد توجه او بود.
تحصیل در اصفهان
پس از اتمام مقدمات در زرینشهر، استاد رهبر به حوزه علمیه اصفهان راه یافت و دروس فقه و اصول مانند شرح لمعه، معالم، رسائل و مکاسب را تا پایان سطح عالی حوزه از محضر آیتالله رضوانی بهره برد. این دوره از تحصیل وی حدود ده سال به طول انجامید.
مهاجرت به قم و شرکت در نهضت امام خمینی
در سال ۱۳۴۲ شمسی به حوزه علمیه قم مهاجرت کرد؛ سالی که همزمان با آغاز نهضت امام خمینی (ره) بود. استاد رهبر در آن دوران ضمن حضور در دروس خارج فقه و اصول بزرگان حوزه، در متن حوادث سیاسی نیز قرار داشت. وی در درس حضرات آیات: گلپایگانی، شیخ هاشم آملی، بهجت، و حائری یزدی شرکت داشت و از محضر آنان بهرهمند گردید.
فلسفه، عرفان و منطق
استاد رهبر اهتمام ویژهای به فلسفه و عرفان داشت. وی در درس منظومه ملاهادی سبزواری، اسفار ملاصدرا و اشارات ابنسینا شرکت کرد و از شاگردان آیتالله انصاری و آیتالله شاهآبادی (فرزند آیتالله شاهآبادی، استاد امام خمینی) بود. همچنین مدتی از خرمن دانش علامه سمنانی که از حكما و فلاسفه مشائی معاصر به شمار میرفت، خوشه چینی کرد.
شیوه تدریس و اشکال علمی
از ویژگیهای بارز استاد رهبر، اشکال علمی منظم در دروس خارج بود. خود وی از مستشکلین درس آیتالله وحید خراسانی به شمار میآمد. او با مطالعه دقیق آثار فقهای بزرگ از جمله نایینی، کمپانی، ضیاء عراقی، حائری، بروجردی، امام خمینی و خویی، با آمادگی وارد درس میشد و با حفظ آداب علمی، پرسشهای عمیق خود را مطرح میکرد.
تدریس و فعالیت علمی
استاد رهبر قریب به ۱۸ سال بهطور مستمر در دروس خارج فقه، اصول، فلسفه و عرفان شرکت داشت. ایشان از سوی سه مرجع تقلید بزرگ آن زمان، اجازه کتبی تدریس خارج را دریافت کرد. افزون بر آن، دارای اجازه روایی و امور حسبیه از مراجع فقید همچون امام خمینی، آیات گلپایگانی، خویی، اراکی، مرعشی نجفی و مراجع حاضر است.
در حال حاضر، علاوه بر تدریس در دانشگاه، دروس خارج فقه، اصول، فلسفه، تفسیر قرآن و شرح غزلیات حافظ را نیز در قم برگزار میکند. جلسات روزهای پنجشنبه وی برای دانشجویان و طلاب، بهویژه در زمینه عرفان نظری و ادبیات فارسی، از پرمخاطبترین مجالس علمی است.
عرفان نظری
ایشان در حوزه عرفان نظری و عملی، از محضر بزرگانی همچون آیتالله بهجت، آیتالله بهاءالدینی و آیتالله حائری یزدی بهره برده است و آنچه امروزه در شرح عرفانی غزلیات حافظ ارائه میکند، نتیجه دههها انس با قرآن، حکمت، و ذوق عرفانی است.
آثار و تألیفات
شرح عرفانی غزلیات حافظ (تدریس شفاهی)
تدریس فلسفه اسلامی برای طلاب و دانشجویان ممتاز
تدریس خارج فقه و اصول
منابع
مصاحبه تفصیلی با مجله آفاق
گفتوگوی شفاهی نگارنده با استاد
اسناد موجود در مرکز اسناد حوزه علمیه قم