ایدئولوژی، داو قدرت (روشنفکران و سیاست در ایران)
| ایدئولوژی، داو قدرت (روشنفکران و سیاست در ایران) | |
|---|---|
J1.jpg) | |
| پدیدآوران | قزلسفلی، محمدتقی (نویسنده) |
| ناشر | انتشارات امید صبا |
| مکان نشر | تهران |
| سال نشر | ۱۳۹۶ش |
| موضوع | ایران - دیدگا‌ه ها‌ی سیاسی و اجتماعی روشنفکران,ایران -- قرن ۱۴ -- مصا‌حبه ها روشنفکران |
| کد کنگره | HM ۷۲۸/ق۴الف۹ |
ایدئولوژی، داو قدرت (روشنفکران و سیاست در ایران) تألیف محمدتقی قزلسفلی؛ نوشتار حاضر که با هدف نقد و آسیب‌شناسی جریان‌های روشن فکری در جهان و ایران به نگارش درآمده، در تلاش است تا در ذیل تعریف این طبقه و بررسی چرایی و پیامدهای حضور ایشان در سپهر سیاست، از واقعیتی سخن بگوید که برخی آن را گرفتار آمدن در تعارض میان نقش اجتماعی - سیاسی و تعهد به والاترین ارزش‌ها و مقدسات می‌نامند.
ساختار
بخشهای مختلف کتاب عبارت است از:
مباحث نظری
برش هایی از جریان‌های روشن فکری ایران
آسیب‌شناسی روشن فکری در گفت و گوهای نظری
گزارش کتاب
روشن فکران، به عنوان کسانی که درگیر فعالیت فکری اند، خود را وقف پروراندن اندیشه‌های اصیل می‌کنند، در کار خلاق عقلانی اند، وقت بسیاری صرف پژوهش و اندیشیدن به ایده‌های پیچیده می‌کنند، این امکان را یافته‌اند تا همراه با توسعه روندهای فنی و فرهنگی جامعه مدرن، به لایه یا قشر اجتماعی متنفذی در اغلب کشورها تبدیل شوند. از نقطه عزیمت عصر مدرن تا زمانه ما، آن ها، چه در جریان زندگی روزمره و چه در حیطه صرف اندیشیدن و نوشتن، بنا را بر این گذاشته‌اند که هرجا که باشند و در سخت ترین موقعیت‌ها از ارزش‌های انسانی و حقوق ستم دیدگان دفاع کنند و علیه استثمارگران بستیزند. روشن فکر، بنا به فهمی که هم خود دارد و هم دیگران از او دارند، در قبال موضوعات و معضلاتی که دامنگیر جامعه خودی و محیط پیرامون است احساس مسئولیت می‌کند و با نظریه و کنش خود درگیر این امور می‌شود. برخی از این افراد در تعبیر واژه روسی «اینتلی گنسیا»، همواره خود را نسبت به سرنوشت و آینده کشور خویش مسئول می‌دانند و در همین حال تعداد دیگری از آن ها، با لحاظ معنای ذات باورانه، بر آن اند روشن فکر را کسی معرفی کنند که رویکرد انتقادی دارد و با حفظ فاصله‌ای نقادانه از جامعه در خدمت ساختن فرهنگ است. در هردو حالت پرسش اساسی این است که جماعت روشن فکر در تجربه عینی و ملاک‌های اندیشیدن و اصولا در عرصه عمل تا چه حد توانسته پایبند اصول اخلاقی و رسالت راستین باشد؟ از سوی دیگر و به استناد تجربه‌های هولناک قرن بیستم، می‌توان این فرضیه را اثبات کرد که بسیاری از کسانی که جامه روشن گری بر تن کرده‌اند، به جای دفاع از اصول و ارزش هایی چون عدالت، آزادی و کرامت انسانی، متأسفانه به سود و منافع کته نظرانه دل بسته شده‌اند. چه بسا این وابستگی‌های فرقه‌ای، ناسیونالیسم قبیله‌ای و دیگر علایق کوته نظرانه سبب شده به آرمان‌های اصلی کار فکری خیانت کنند. این کتاب که با هدف نقد و آسیب‌شناسی جریان‌های روشن فکری در جهان و ایران به نگارش درآمده، در تلاش است تا در ذیل تعریف این طبقه و بررسی چرایی و پیامدهای حضور ایشان در سپهر سیاست، از واقعیتی سخن بگوید که «ادوارد شیلز»-روشنفکر دینی- آن را گرفتار آمدن در تعارض میان نقش اجتماعی - سیاسی و تعهد به والاترین ارزش‌ها و مقدسات می‌نامند.
اثر حاضر در سه بخش فراهم شده است. در بخش نخست پاره‌ای مسائل و مباحث نظری در زمینه روشن فکری با لحاظ تجربه دیگر کشورها طرح شده است و در بخش دوم تجربه برخی جریان‌های روشن فکری سده اخیر ایران به خوانندگان عرضه شده است. در بخش سوم، یعنی گفت و گوها تلاش شده تا در جریان بحثی صریح و جدی، موضوع روشن فکری در جهان و ایران، با تعدادی از چهره‌های ایرانی مهم عرصه‌ی فکر و نظر، مورد بررسی قرار گیرد. در این گفت و گوها، هم به تجربه‌ی آن افراد و دغدغه‌هایی که ایشان در آثار خود به آن‌ها توجه کرده‌اند پرداخته، هم به برخی پرسش‌های مهم توجه شده است.[۱]
پانويس
منابع مقاله
کتابخانه تخصصی تاریخ اسلام و ایران