الوقوف من مسائل الإمام أحمد بن حنبل الشیباني
| الوقوف من مسائل الإمام أحمد بن حنبل الشیباني | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | خلال، احمد بن محمد (نويسنده) زید، عبدالله (محقق) |
| ناشر | مکتبة المعارف |
| مکان نشر | عربستان - ریاض |
| سال نشر | 1410ق - 1989م |
| چاپ | 1 |
| موضوع | احادیث اهل سنت,فقه حنبلی,وقف (فقه), -- قرن ۳ ق., -- قرن ۳ق.,ابن حنبل، احمد بن محمد،۲۴۱ -۱۶۴ ق.-- فقه -- نقد و تفسیر |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 2 |
| کد کنگره | BP ۱۷۹/۲/خ۸و۷ |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
الوقوف من مسائل الإمام أحمد بن حنبل الشيباني، تألیف احمد بن محمد بن هارون خلال (311-234ق)، به زبان عربی، در بررسی مسائل مرتبط با وقف بر اساس آرای فقهی امام احمد بن حنبل (241-164ق)، بنیانگذار مذهب حنبلی است.
اهمیت کتاب
این اثر بهعنوان یکی از آثار مهم و کلیدی در فقه حنبلی است و بخشی از مجموعه بزرگتری به نام جامع مسائل الإمام أحمداست که خَلّال در آن، فتواها و نظرات فقهی امام احمد بن حنبل را در موضوعات مختلف گردآوری کرده است[۱].
خَلّال به دلیل نزدیکی زمانی به امام احمد (فاصله یک نسل)، در این کتاب، آرای احمد بن حنبل را با استناد به روایات مستقیم از شاگردان او (مانند پسرانش صالح و عبدالله) و دیگر نقلقولهای معتبر جمعآوری کرده است[۲].
روش و محتوا
«الوقوف»، 362 روایت در 62 باب، پیرامون وقف و مسائل و احکام مربوط به آن را در خود جای داده است.
اثبات وقف و سابقه تاریخی آن، ولی وقف، موقوفعلیهم در وقف، وقف مساجد، وقف آب، زمین، غلات، طلا و نقره، موارد وقف، اجرت در وقف، وصی در وقف، وقف اموال غیر منقول، تغییر اوقاف و وصی، بیع وقف و... برخی از مباحث این کتاب میباشد[۳].
روش نویسنده در نقل حدیث، همان روش محدثین بوده که بعد از باببندی موضوعات، خبر مناسب آن را با سند متصل به احمد بن حنبل، نقل میکند. بیشتر روایات را به طریق سماع با تعبیر «أخبرنا» عنوان میدارد و با تعبیر «كتب إلي فلان» و «وجدت في كتاب فلان»، روایات غیر سماعی خود را نشان میدهد[۴].
نویسنده بدون مقدمه به نقل روایات اقدام مینماید.
فعالیت محقق
محقق در مقدمهای تحقیقی، به بیان کلیاتی در موضوع وقف در قالب دو باب و چند فصل و هر فصل شامل چند مبحث پرداخته است. باب اول، در تاریخ وقف نزد مسلمانان و غیر مسلمانان، تعریف وقف از دیدگاه مذاهب چهارگانه و شخصیتهای آنها و حکمت و اهداف وقف و باب دوم، در شرح حال خلال، جایگاه علمی و روایی، شاگردان، اساتید، درباره کتاب حاضر و روش مصنف، گزارشی از سه نسخه خطی و شیوه تحقیق خود، است[۵].
فهرست آیات، احادیث و آثار، مراجع و مصادر چاپشده، مراجع و مصادر خطی، اعلام، جایها و شهرها، شعر و موضوعات، در پایان جلد دوم، جهت آسانسازی مراجعه، تدوین شده است[۶].
محقق در پاورقی، به اختلاف نسخهها، آدرسدهی آیات، تخریج روایات و آثار از احمد بن حنبل، صحیح بخاری، مسلم و دیگران، شرح حال شخصیتها و اعتبارسنجی راویات، توضیح جایها و ضبط و شرح الفاظ غریب، تخریج مسائل احمد بن حنبل از کتب علمای حنبلی، شرح اصطلاحات احمد بن حنبل، نقل اقوال دیگر علمای حنبلی و مذاهب دیگر اهل سنت و بیان ادله آنها و ترجیح برخی آرا و توجیه آنها، میپردازد[۷].
پانویس
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب.