الهدایة علی مذهب الإمام أبی عبدالله أحمد بن محمد بن حنبل الشیباني

الهدایة علی مذهب الإمام أبی عبدالله أحمد بن محمد بن حنبل الشیباني، اثر ابوالخطاب محفوظ بن احمد بن حسن کلوذانی (432- 510ق)، کتابی است در فقه حنبلی که با تحقیق عبداللطیف همیم و ماهر یاسین فحل، منتشر شده است.

الهدایة علی مذهب الأمام أبی عبد الله أحمد بن محمد بن حنبل الشیباني
پدیدآوران	کلوذانی، محفوظ بن احمد (نويسنده) همیم، عبداللطیف (محقق) فحل، ماهر ياسين (محقق)
ناشر	غراس
مکان نشر	کویت
سال نشر	1425ق - 2004م
چاپ	1
زبان	عربی
تعداد جلد	1
کد کنگره	/ک۸هـ۴ 179/4 BP
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

فقهای متقدم در تقسیم و ترتیب ابواب فقه، اختلاف چندانی نداشته و اکثراً ابواب فقهی را بر اساس الگوی واحدی که در کتب خود، از آن پیروی می‌‎کردند، تقسیم کرده و بر همان سبک، ترتیب داده‌اند. ابوالخطاب کلوذانی نیز این رویکرد و الگو را دنبال نموده و کتاب خویش را با باب طهارت آغاز و به دنبال آن، سایر ابواب فقهی، اعم از نماز، زکات، حج و... را آورده است.

کلوذانی در مقدمه کتاب خویش، به رویکرد خود در کتاب اشاره نکرده و شیوه نگارش مطالب را توضیح نداده است. تنها چیزی که در مقدمه او یافت می‌شود، خطبه کوتاهی است که در آن، خداوند را حمد و ثنا کرده و بر رسول و خاندانش صلوات فرستاده و سپس، به علت و انگیزه تألیف کتاب، اشاره نموده و چنین گفته است: «این کتاب مختصری است که در آن، به برخی از اصول عقاید امام ابوعبدالله احمد بن محمد بن حنبل شیبانی اشاره کردم... تا مایه هدایتی باشد برای مبتدیان و یادآوری باشد برای متخصصان».

با این حال، محقق کتاب، پس از بررسی و تحقیق، توانسته است برخی از ویژگی‌ها و اصول شیوه و سبک نگارشی وی را متذکر شود:

1. ویژگی‌های لغوی:
   1. استفاده از برخی لغات نادر، مانند: «الأولة».
   2. تعریف برخی از واژگان، مانند: «الخارصة»، «الدامیة»، «الباضعة»، «الملامحة».
2. ویژگی‌های حدیثی: مؤلف در کتاب خود، احادیث را جز در چند باب فقهی، ذکر نکرده است که برخی از این ابواب، عبارتند از باب زکات زراعت‌ها و میوه‌ها؛ مکروهات و مستحبات و حکم قضاوت؛ حمل جنازه و دفن آن؛ ادب قاضی؛ نماز استسقاء؛ روزه نذری، و عقیقه.
3. ویژگی‌های فقهی:
   1. ذکر مسائل فقهی بدون پرداختن به جزئیات.
   2. ذکر روایات وارد شده از امام احمد بن حنبل و....

منابع مقاله

مقدمه کتاب.