النكت علی الألفية و الكافية و الشافية و الشذور و النزهة'

النكت علی الألفية و الكافية و الشافية و الشذور و النزهة، اثر جلال‌الدین سیوطی (متوفی 911ق)، کتابی است در بیان مهم‌ترین نکات دستوری و نحوی از پنج کتاب معروف در علم نحو و صرف که عبارتند از: «الكافية» و «الشافية» ابن حاجب، «الألفية» ابن مالک، «شذور الذهب» و «نزهة الطرف في علم الصرف» ابن هشام، که با تحقیق فاخر جبر مطر، منتشر شده است.

النكت على الألفية و الكافية و الشافية و الشذور و النزهة
پدیدآوران	سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌‌بکر (نويسنده) مطر، فاخر جبر (محقق)
عنوان‌های دیگر	الالفیه. شرح ** الشافیه. شرح ** الشذور. شرح ** النزهه. شرح ** الکافیه. شرح
ناشر	دار الکتب العلمية
مکان نشر	لبنان - بیروت
سال نشر	1428ق - 2007م
چاپ	1
شابک	‎978-2-7451-5323-4
موضوع	زبان عربی - صرف و نحو - زبان عربی - شواهد شعری
زبان	عربی
تعداد جلد	2
کد کنگره	8ن9س 6141 PJ
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

برخی از مهم‌ترین امتیازات کتاب حاضر که باعث اهمیت آن شده است، به شرح زیر می‌باشد:

1. روش منحصربه‌فرد سیوطی که در آن، متون پنج کتاب مهم در نحو و صرف را بررسی و به مهم‌ترین نکات دستوری و نحوی آنها، اشاره کرده است. این کتب، از مهم‌ترین کتاب‌های علم نحو و صرف در زمان خود محسوب می‌شوند.
2. استفاده از مصادر و منابع فراوان که بالغ بر 113 عنوان می‌باشد.
3. حفظ نصوص و آثاری که اصل آنها، مفقود است، مانند «شرح التسهيل» و «شرح الشافية» ابن هشام، «شرح الشافية» یزدی و «الوفية» سیوطی.
4. این کتاب، یکی از مهم‌ترین موسوعات نحوی و صرفی محسوب می‌شود که در آن، به گردآوری آراء، نظریات و اختلافات بزرگ‌ترین علمای علم نحو و صرف پرداخته شده و اقوال و دیدگاه‌های مختلف آنها در ابواب مختلف علم نحو و صرف جمع‌آوری گردیده است.

سیوطی روش و رویکرد مشهوری در نگارش آثار خویش دارد که در مقدمات برخی از کتب خویش به آن اشاره کرده است و آن، این است که منابع و مصادری را که در تدوین و نگارش مطالب، بدان اعتماد کرده و از آنها بهره برده است ذکر نموده و به نام نویسندگان آنها نیز اشاره کرده است.

وی در این اثر، پنج کتاب مذکور را محور اصلی نظرات خویش قرار داده و به ذکر یک عبارت از یکی از آنها، یا یک عبارت مشترک از دو یا سه عدد از این کتاب‌ها، پرداخته و سپس، آن عبارت را به‌واسطه ذکر اعتراضات، تعلیقات، اختلاف ‌نظرها، استدراکات و تنبیهات از سایر کتب، تعقیب و دنبال نموده و بدین واسطه، به شرح و توضیح آن موضوع، پرداخته است و در اکثر موارد نیز دیدگاه و نظریه نحوی یا صرفی خویش را در پایان، مطرح نموده است.

منابع مقاله

مقدمه کتاب.