المنثور البهائي

المنثور البهائي
پدیدآوران	نیرمانی، علی بن محمد (نويسنده) هلیل، عبدالرحمن بن عثمان (محقق)
سال نشر	1422ق - 2001م
چاپ	1
شابک	‎9960-39-133-7
موضوع	شعر عربی - قرن4ق. - ادبیات عربی - قرن 4ق.
زبان	عربی
تعداد جلد	1
کد کنگره	1380 8م 4007 PIR
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

المنثور البهائي، از آثار نویسنده، شاعر و ادیب قرن چهارم و پنجم هجری قمری ابوسعد علی بن محمد بن خلف همدانی نیرمانی مشهور به ابن خلف نیرمانی و نیرمانی کاتب (متوفای 414ق)، است که مجموعه‌ای برگزیده از اشعار و قطعاتی از نثر ادبی عرضه می‌کند و نگارنده گاهی به نقد لغوی و ادبی نیز می‌پردازد. استاد بخش ادبیات دانشکده زبان عربی دانشگاه اسلامی محمد بن سعود، عبدالرحمن بن عثمان بن عبدالعزیز هلیل این کتاب را تصحیح و تحقیق کرده و مقدمه و تعلیقاتی سودمند بر آن افزوده و شخصیت و آثار نگارنده و به‌خصوص ویژگی‌ها و روش اثر حاضر را شناسانده است.

هدف و روش

• عبدالرحمن عثمان هلیل، «المنثور البهائي» را اثری ادبی و جامع نظم و نثر دانسته است که در پژوهش و نقد ادبی ارزش خاصّی دارد. او افزوده و توضیح داده است که این کتاب از 3 نظر (لغوی، ادبی و انتقادی) ارزشمند است زیرا:

1. اشعار برگزیده‌ای که در آن کتاب آمده و نثر‌های بلیغی که نویسنده انتخاب کرده و آورده، خزانه واژگان خوانندگان را غنی می‌کند و حسّ واژه‌شناسی ادیبانه را در آنان تقویت می‌کند.
2. ابن خلف نیرمانی کتابش را با مقدمه‌ای مفصل آغاز می‌کند که از نظر توجه به مناقشات و تحلیل‌های ادبی آن دوره مانند بحث «ترجیح بین شعر و نثر»، «مقایسه کهن و نو»، «زبان ادبی»، «وحدت و بنا در قصیده‌ها و رساله‌ها» بس گران‌بها و خواندنی است. او دیدگاه‌های انتقادی خودش را نیز در مباحث مذکور مطرح کرده است که می‌تواند باعث ارتقای پژوهش‌های نقد ادبی گردد.
3. برخی از اشعاری که نگارنده در این اثر آورده، در هیچ منبع دیگری یافت نمی‌شود.

ساختار و محتوا

• این اثر از 9 باب به ترتیب ذیل تشکیل شده است:

1. حماسه
2. مدح و تشکر
3. نسیب (تغزّل و شعر عاشقانه)
4. عتاب
5. هجو
6. ادب
7. اوصاف
8. تعزیت و تسلیت
9. سخنان نمکین و دلنشین.

نمونه مباحث

• سَرورم! «عطیه» (بخشش) بلکه «مطیه» (اسب) شما رسید که بین «هُدی» (هدایت) و «هَدیت» (هدیه) جمع کردی که چنان لطیف است که گویی پری است یا فرشته.
• آزاده، خوار نگردد هرچند مالش اندک شود و غرور نورزد هرچند زیبایی‌اش فزونی یابد.

منابع مقاله

• مقدمه و متن کتاب.