المعانی اللغویة لاسماء المدن و القری و احواضها فی المملکة الاردنیة الهاشمیة
| المعانی اللغویة لاسماء المدن و القری و احواضها فی المملکة الاردنیة الهاشمیة | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | نصیر، رکاد علی (نویسنده) |
| ناشر | دار ورد الأردنية للنشر و التوزيع |
| مکان نشر | اردن - عمان |
| سال نشر | 2010م. |
| چاپ | چاپ يکم |
| شابک | 978-9957-455-03-7 |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
المعانی اللغویة لاسماء المدن و القری و احواضها فی المملکة الاردنیة الهاشمیة، تألیف رکاد علی نصیر، معجمی مشتمل بر معانی لغوی و تبیین اسامی شهرها و روستاها و مناطق کشور اردن است.
ساختار
کتاب مشتمل بر مقدمه و ذکر عناوین استان‌ها و شهرها و معانی و ریشه آن‌ها بدون ترتیب خاصی است.
گزارش محتوا
اردن همواره از گذشته دارای سکنه بوده است؛ اما بخش زیادی از تاریخ قدیم آن مجهول است. کثرت آثار و انتشار بقایای ماقبل تاریخ دلیل قاطعی بر زندگی انسان در این سرزمین برای هزاران سال است. و همواره بیشتر آثار تاریخی در درون زمین و زیر ویرانه‌هاست و کم است شهر یا روستای دارای سکنه‌ای که خالی از آثار تمدنی قدیمی باشد.[۱]
نویسنده در مقدمه اثر انگیزه نگارش کتاب را این‌گونه توضیح داده است: فکر نگارش معجمی کوچک برای معانی لغوی اسامی شهرها، روستاها و مناطق تابعه آن‌ها و آنچه به ریشه‌های آن‌ها از لغت عربی و عربی شده باز‌می‌گردد، به ذهنم خطور کرد. هدف از این کار آشنایی خواننده با اسامی و پس‌ازآن ذکر سبب نامگذاری است. این کار با ذکر اسامی شمال اردن آغاز و به جنوب ختم شده است. در ذکر این اسامی بر راهنمای حوضه‌های شهرها و روستاها در کشور اردن هاشمی صادره از اداره اراضی و عرصه‌ها اعتماد شده است.[۲]
مطالب کتاب با معرفی اردن آغاز شده است. جوهری چنین گفته است: «اردن نام یک نهر و منطقه مسکونی در شمال شام است و برخی معنای آن را شدت و غلبه دانسته‌اند».
نویسنده سپس اسامی سه تن از مشاهیر اردن: حبیس بن دلچه قینی به‌عنوان فرمانده سپاه در عصر اموی، سلیمان بن سعد خشنی اولین مسئول مسلمان دواوین در عصر اموی، عبادة بن نسی کندی شامی یکی از بزرگان و ثقات رجال حدیث نام برده است.[۳]
در ابتدای کتاب مطالعه مختصری پیرامون شهرهای «الحصن» ارائه شده است. در این مطالعه شیوه استفاده از اسامی حوض‌ها (قطعه محدودی از زمین یا زراعت) در شناخت تاریخ شهر تبیین شده است؛ تا نمونه ساده‌ای برای کسانی باشد که قصد نگارش تاریخ روستا یا شهرشان را دارند.[۴]
حصن محاط به مناطق راکسه، اطیاره، کوتیا، جده، کفر ملک، سعوه و ابونصر است. درباره کفر ملک چنین می‌خوانیم: کفر یعنی روستای کوچکی در کنار روستای بزرگ یا کوچک دیگر. ملک نیز اسم یکی از الاهه کنعانیون است.[۵]
در رابطه با حصن تنها به دو شخصیت این منطقه یعنی اسود بن مروان مقدی حصنی (متوفی 360ق) و تقی‌الدین ابوبکر بن محمد حصنی (متوفی 829ق) اشاره شده است.[۶]
در ادامه مباحث کتاب اسامی استان اربد، مرفق، بلقاء، عاصمه، کرک، طفیلة، معان و مناطق و حوض‌های هر یک مطرح و به ریشه معنای لغوی آن‌ها شده است.
نویسنده در ذکر معنای اسامی مناطق و شهرها و روستاها گاه تنها به این عبارت که «جزء اسامی است» یا «نام شخصی است»[۷] بسنده کرده است. او در تبیین معنای کلمه «مخیم شاهین» کلمه شاهین را عمود ترازو و اصل آن را فارسی دانسته است[۸] یا در تبیین معنای «طبربور» ریشه کلمه را از طبر و فارسی دانسته است.[۹]
یا «البستان» زمینی که دیوار به دور آن کشیده شده و در آن نخل و انگور و دیگر درختان کاشته باشند. اصل این کلمه نیز فارسی است و «بوی ستان» یا مکان بوی خوش است. [۱۰]
نویسنده تنها معانی الفاظ و اسامی دشوار را ذکر نکرده بلکه گاه اسم ساده‌ای چون المزارع را این‌گونه معنا می‌کند: «مکان کشت و زرع و مفردش مزرعه است»[۱۱] گاه نیز معنا و توضیح یک اسم از قلم افتاده است؛ مانند قعفور[۱۲]
وضعیت کتاب
فهرست مطالب در ابتدای کتاب و فهرست منابع در انتهای آن ذکر شده است.
پاورقی‌های مطالب هر منطقه نیز یکجا در انتهای آن ذکر شده است.
پانویس
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب.