المرجع الکامل في الفرق و الجماعات و المذاهب الإسلامية

‏المرجع الکامل في الفرق و الجماعات و المذاهب الإسلامية
پدیدآوران	ابو السعود، صلاح (نويسنده)
عنوان‌های دیگر	منذ سقيفة بني ساعدة إلي اليوم
ناشر	مکتبة النافذة
مکان نشر	مصر
سال نشر	2005م
چاپ	1
شابک	‎-
موضوع	اسلام - فرقه‌‎ها - اسلام و سیاست - جنبش‏های اسلامی
زبان	عربی
تعداد جلد	1
کد کنگره	/‎‏الف‎‏2‎‏م‎‏4 236 BP
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

المرجع الكامل في الفرق و الجماعات و المذاهب الإسلامية: منذ سقيفة بني‌ساعدة إلی اليوم، نوشته پژوهشگر معاصر، صلاح ابوالسعود، به بررسی فرقه‌ها، گروه‌ها و مذاهب گوناگون اسلامی از صدر اسلام تا امروز می‌پردازد. از ویژگی‌های این اثر، روزآمدی و پرداختن به گروه‌ها و سازمان‌های سیاسی، دینی - نظامی معاصر (مانند القاعده، طالبان، حماس و گردان‌های شهید عزالدین قسام) است.

هدف و روش

صلاح ابوالسعود، نوشته است:

• چقدر باعث سعادت است که این اثر کوچک را - که مهم‌ترین فرقه‌های اسلامی را در طول قرون معرفی می‌کند - تقدیم خوانندگان گرامی کنم. نخست تردید داشتم که این کتاب را بر اساس الفبایی تنظیم کنم و یا به‌ شکل موضوعی سامان بدهم؛ سرانجام بر طبق نظم موضوعی تألیف کردم و در پایان نیز فهرست‌های ابجدی، فرقه‌های بزرگ و عمومی را نیز افزودم.
• البته اشتباه است که شخصی از آمار این فرقه‌ها به این نتیجه برسد که مسلمانان دچار تشتت و پراکندگی هستند؛ زیرا بسیاری از این فرقه‌ها از بین رفته و جز اسمی از آنها باقی نمانده است؛ البته برخی از فرقه‌ها، اسمش رفته، ولی رسمش مانده است؛ مانند معتزله که گرایش به اندیشه عقلی داشتند و الآن هم هرکسی که چنین روشی دارد معتزلی نامیده می‌شود و روشن‌ترین مثال این سخن، «المعتزلة الجديدة»، یعنی «نومعتزلیان» است که در هند پدید آمدند و اگر پرسیده شود که فایده آشنایی با فرقه‌های نابودشده چیست؟ پاسخ آسان است؛ ریشه زوال و تباهی، غلوّ و افراطی‌گری است و ظهور و سقوط هر فرقه‌ای، ناگهانی نیست و در هر دورانی کسانی یافت می‌شوند که ادعای اسلام دارند، ولی وقتی دقیق شویم و در افکارشان بیندیشیم، می‌یابیم که خبری از اسلام ندارند و یاوه می‌بافند.

ساختار و محتوا

مطالب این کتاب در 10 بخش به‌ترتیب ذیل سامان یافته است:

1. عمومی؛
2. شیعه؛
3. خوارج؛
4. متکلمان؛
5. مرجئه؛
6. جبریان؛
7. مشبهه؛
8. اهل ‌سنت؛
9. صوفیان؛
10. سازمان‌های سیاسی.

نمونه مباحث

• «الشيعة»: آنان کسانی هستند که با امام علی(ع) به‌خصوص بیعت کردند و به امامت و خلافتش - با نصّ و وصایت آشکار یا پنهان - معتقد شدند و گفتند که امامت از اولادش خارج نشود و اگر خارج شود، به‌واسطه ظلمی است که از ناحیه امام نیست و یا از روی تقیه است و اعتقاد دارند که امامت، قضیه‌ای مصلحتی نیست که اختیارش به مردم واگذار شود، بلکه موضوعی اصولی و رکن دین است. در زمان پیامبر(ص) نیز، شیعیان علی(ع) بودند و با توجه و علاقه ویژه خود به او شناخته می‌شدند؛ مانند مقداد بن اسود، سلمان فارسی و ابوذر غفاری و عمار بن یاسر و دیگرانی که دوستی‌اشان با مهر امام علی(ع) هماهنگ بود... و شیعه فرقه‌های زیادی دارد که برخی میانه‌رو و برخی دیگر، اهل غلوّ و بعضی در اصول به اعتزال و جمعی به سنت و برخی به تشبیه مایل هستند.
• «حركة المقاومة الإسلامية حماس»: شیخ احمد یاسین حماس را در سال 1987م، تأسیس کرد و این شیخ رهبری سازمان اخوان المسلمین در غزه را سال 1968م، برعهده گرفته بود و فعالیتش را در خارج غزه گستراند و از وحدت و هماهنگی در مدیریت در همه فلسطین استفاده کرد و بینش و روش اسلامی را در بین مسلمانان رویاند و اسرائیل او را چند بار به زندان افکند و به تبعید به جنوب لبنان تهدید کرد و سرانجام اسرائیل، او را که بر روی ویلچرش نشسته بود، در سال 2004م، ناگهان با موشک ترور کرد. «كتائب الشهيد عزّالدين القسام» (گردان‌های شهید عزالدین قسام) شاخه نظامی حماس است که با موشک‌های قسام، دشمن اسرائیلی را سوزاند.

منابع مقاله

مقدمه و متن کتاب.